Grzegorz MicułaRegion Pieria w północnej części Grecji, w sercu Macedonii Środkowej, to miejsce, gdzie mitologia, historia i natura tworzą niezwykłą całość.
Z jednej strony błękitne wody Morza Egejskiego i piaszczyste plaże Paralii czy Leptokarii, z drugiej – majestatyczny masyw Olimpu, góry bogów, górujący nad całą okolicą. To tutaj starożytni Grecy ulokowali siedzibę Zeusa i jego dwunastu bogów, a współczesny podróżnik może odkryć zarówno ślady antycznej cywilizacji, jak i niepowtarzalne piękno przyrody.
Dion – miasto bogów
U stóp Olimpu, w otoczeniu zieleni i źródeł, znajduje się Dion – starożytne miasto poświęcone Zeusowi. To jedno z najważniejszych stanowisk archeologicznych w Grecji, będące niegdyś miejscem kultu, uroczystości religijnych i igrzysk ku czci boga bogów. Dziś można tu podziwiać pozostałości świątyń, teatrów, łaźni oraz imponujące mozaiki.
Dion nie był zwykłym miastem – był sanktuarium, miejscem spotkań ludzi i bogów. To starożytne miasto jest jednym z najbardziej niezwykłych stanowisk archeologicznych w całej Grecji. Dion był dla starożytnych Macedończyków tym, czym dla Ateńczyków była Eleuzis: miejscem świętym, bramą do nieba. To tu król Archelaos I w V wieku p.n.e. zorganizował pierwsze igrzyska ku czci Zeusa Olimpijskiego, łącząc religię, teatr i sport w jedną uroczystość. Później Filip II i jego syn, Aleksander Wielki, przybywali tu przed wyruszeniem na wojny – by złożyć ofiary i prosić o boską przychylność.
Gdy przechadza się dziś pomiędzy ruinami świątyń i kolumnad, łatwo wyobrazić sobie, jak przed wiekami płonęły tu ofiarne ognie, a dźwięk lir i fletów rozbrzmiewał wśród marmurowych portyków. Zwiedzanie Dion to nie tylko lekcja historii, ale także wyjątkowe doświadczenie zmysłowe. W przeciwieństwie do wielu suchych i wypalonych słońcem stanowisk archeologicznych w Grecji, park w Dion tętni życiem. Przez jego teren przepływają liczne strumienie i kanały, a wiosną wszystko tonie w zieleni.
Dion połączony jest z Zatoką Termejską przez niegdyś żeglowną rzekę Wafiras. Woda – symbol oczyszczenia – miała tu znaczenie sakralne. W starożytności to właśnie w tej okolicy odbywały się rytuały ku czci bogów płodności i natury, zwłaszcza Demeter i Izydy. W cieniu drzew można dostrzec mozaiki przedstawiające delfiny, winorośle i sceny z życia codziennego. Jedna z najbardziej imponujących – mozaika z willi Dionizosa – zachowała się w doskonałym stanie i ukazuje boga w towarzystwie satyrów i nimf. To kwintesencja antycznej radości życia.
Świątynie, termy i teatr
Najstarsze ślady osadnictwa w Dion sięgają VI wieku p.n.e., ale to okres hellenistyczny i rzymski nadały mu dzisiejszy kształt. Pośród ruin można odnaleźć pozostałości świątyni Zeusa Olimpijskiego, świątyni Izydy, a także sanktuarium Asklepiosa – boga medycyny.
Tuż obok są ruiny łaźni rzymskich, gdzie zachowały się fragmenty hypokaustów – starożytnego systemu ogrzewania podłogowego. Jednym z najbardziej fascynujących miejsc jest starożytny teatr, wykorzystywany niegdyś do religijnych widowisk i igrzysk ku czci Zeusa. Dziś, co roku latem, odbywa się tu Festiwal Olimpijski – wydarzenie, które łączy współczesną kulturę z antyczną tradycją. Siedząc na kamiennych stopniach, w otoczeniu ruin i z widokiem na masyw Olimpu, można poczuć się jak uczestnik dawnego misterium.
Nieopodal parku znajduje się Muzeum Archeologiczne, które prezentuje liczne znaleziska z okolicznych stanowisk – od marmurowych rzeźb po przedmioty codziennego użytku. Szczególnie fascynujące są posągi bogów i bogiń, fragmenty inskrypcji oraz replika hydraulicznego organu hydraulis – unikalnego instrumentu z III wieku p.n.e., uznawanego za pierwowzór współczesnych organów piszczałkowych. Są też posągi bogiń, fragmenty kolumn, inskrypcje i drobne przedmioty codziennego użytku: lampki oliwne, naczynia, ozdoby. Po drugiej stronie ulicy jest Archeoteka, Budynek wzniesiony specjalnie na wystawę mozaiki Dionizosa. Na piętrze, znajduje się galeria, dzięki czemu zwiedzający mogą ją oglądać z każdej perspektywy.
Brama do krainy mitów
W miejscowości Litochoro, zwanej „bramą Olimpu”, warto odwiedzić Centrum Informacyjne Góry Olimp. To nowoczesne muzeum przyrodnicze, które pozwala lepiej zrozumieć unikalny ekosystem góry oraz jej znaczenie w kulturze i historii Grecji. Interaktywne ekspozycje prezentują faunę i florę Parku Narodowego Olimp, a także wątki mitologiczne związane z Zeusem, Herą, Ateną czy Apollinem. Można tu odbyć wirtualną wspinaczkę na Górę Bogów oglądając po drodze zdjęcia i filmy o zamieszkujące ją zwierzęta, ptaki i owady. To doskonały wstęp do pieszej wyprawy w głąb masywu.
Olimp – święta góra Greków
Sam Olimp to nie tylko mit, ale i jeden z najpiękniejszych parków narodowych w kraju, wpisany na listę Rezerwatów Biosfery UNESCO. Najwyższy szczyt, Mytikas (2918 m n.p.m.), można zdobyć podczas kilkudniowej wędrówki, korzystając z dobrze oznakowanych szlaków i górskich schronisk. Dla mniej doświadczonych turystów idealne są spacery doliną Enipeas, wśród wodospadów, skalnych wąwozów i ścieżek wijących się w cieniu piniowych lasów.
Klasztor św. Dioniziosa – duchowe serce Olimpu
Na stokach góry, w pobliżu Litochoro, znajduje się Klasztor św. Dioniziosa (Agios Dionysios). Założony w XV wieku, był przez wieki ważnym ośrodkiem życia religijnego i duchowego. Choć stary klasztor został zniszczony podczas II wojny światowej, jego ruiny położone w malowniczym wąwozie Enipeas zachwycają atmosferą spokoju i zadumy. Nowy klasztor, zbudowany niżej, nadal jest czynny i otwarty dla pielgrzymów oraz turystów – stanowi symbol ciągłości tradycji monastycznej Olimpu.
Paralia, Katerini i wybrzeże Olimpu
Po dniu pełnym wędrówek i zwiedzania, warto odpocząć nad morzem. Paralia Katerinis to najpopularniejszy kurort regionu – pełen restauracji, tawern, barów i sklepików z lokalnymi produktami. Szeroka, piaszczysta plaża, ciepła woda i widok na majestatyczny Olimp tworzą niepowtarzalną atmosferę.
Niedaleko jest Katerini, stolica regionu, tętniące życiem miasto z przyjemnymi parkami, rynkiem i kawiarniami. To dobre miejsce na zakupy i poznanie codziennego rytmu życia mieszkańców Pierii.
Warto także odwiedzić zamek w Platamonas, średniowieczną fortecę strzegącą dawnego szlaku z Macedonii do Tesalii, jeden z najlepiej zachowanych zabytków kultury Pierii. Wzniesiony w XIII wieku zamek ma mury o wysokości do 9 m i grubości 2 m. Wewnątrz znajduje się wielka centralna wieża i kościół Agia Paraskevi. Z jego murów rozciąga się wspaniały widok na Morze Egejskie i masyw Olimpu. Można też zajrzeć do tradycyjnych górskich wiosek, takich jak Palea Panteleimonas, gdzie kamienne domy, brukowane uliczki i zapach pieczonego chleba przenoszą w dawne czasy.
Dla aktywnych turystów Pieria oferuje wiele możliwości – od wspinaczki i trekkingu po spływy kajakowe, jazdę konną czy paralotniarstwo. W regionie rozwija się również winiarstwo stąd duży potencjał enoturystyki. Tereny na niższych zboczach Olimpu okazały się doskonałe do uprawy międzynarodowych klasyków (od Chardonnay po Cabernet Sauvingon), a także lokalnych odmian takich jak Xinomavro. Plaże są wszędzie: Methoni, Makrigialos i Pydna na północy oraz Plaka, Leptokaria, Skotina i Nei Pori na południu. Methoni leży blisko delty rzeki Aliakmonas, a Pydna w pobliżu ruin starożytnego miasta o tej samej nazwie, obleganego przez Ateńczyków w 432 r. p.n.e., a później przez Filipa II Macedońskiego. Plaże są piaszczyste lub żwirowe, idealne dla par i rodzin, oferują mnóstwo atrakcji.
Region Pieria to wyjątkowe połączenie historii, natury i mitologii. Niewiele jest miejsc, gdzie w ciągu jednego dnia można podziwiać antyczne ruiny, zdobywać świętą górę i kąpać się w lazurowym morzu. To właśnie tutaj, w cieniu Olimpu, najlepiej poczuć ducha Grecji – kraju, w którym przeszłość wciąż żyje, a gościnność i piękno natury tworzą niezapomniane wspomnienia.
Zdjęcia Grzegorz Micuła ReadFly Magazine
