Grzegorz SkrzypakRegion kowieński to tereny i miejsca związane z historią Polski. Jeśli już odwiedziliśmy dawną stolicę Litwy – czyli Kowno warto wybrać się dalej. Malownicze okolice Kowna to przede wszystkim dom Czesława Miłosza, miejsca związane z historią rodu Radziwiłłów czy największe sanktuarium na Litwie. Oczywiście innych atrakcji turystycznych tam też nie brakuje. Co jeszcze warto zobaczyć – o tym właśnie będzie ten tekst.
Podróż przez region kowieński rozpoczniemy od miasta Rasienie, dokąd udajemy się samochodem. Jadąc z Kowna mamy do pokonania 80 km. Dojazd jest prosty i zajmuje niewiele ponad godzinę. Co istotne, na Litwie nie obowiązują opłaty za przejazd autostradami. Samochody osobowe, korzystające z autostrad i dróg, nie muszą posiadać winiet.
Raseiniai – po polsku Rosienie – jest jednym z najstarszych miast na Litwie. To dawna stolica Żmudzi – historycznej krainy, położonej w zachodniej Litwie. Wzniesiony w 1934 roku pomnik dla uczczenia niepodległości Litwy otrzymał nazwę „Żemaitis”, czyli Żmudzin. Na większości publikacji związanych z tym miejscem widnieje wizerunek rysia, ponieważ właśnie to zwierzę jest symbolem Raseiniai.
Region kowieński – dzieje regionu
Odwiedzamy muzeum poświęcone historii regionu. Powstało ono w murach dawnego…sowieckiego więzienia, które funkcjonowało tu w latach 1930–1952. Muzeum historyczne działa od 1975 roku. Obecnie prezentowane są tutaj wystawy dotyczące sowieckich represji na obywatelach Litwy. Bohaterem jednej z wystaw jest Tadas Daugirdas, znany w Polsce jako Tadeusz Dowgird – wybitny malarz i archeolog. Co ciekawe w 1917 roku Daugirdas uczestniczył w komisji, która zaprojektowała litewską flagę.
Tereny Żmudzi, przez którą płynie rzeka Dubysa (Dubisa) słyną z pięknych krajobrazów. Są punkty widokowe oraz miejsca do wypoczynku. Wśród wielu ciekawych miejsc w rejonie Rasienia jest także ośrodek turystyczno-rekreacyjny, słynący z hodowli karpia. Na ponad 4-hektarowym terenie – oprócz boisk sportowych – znajdują się stawy, w których poławiane są karpie. Na stołach miejscowej restauracji dominują potrawy rybne. Smak ryb z tego gospodarstwa jest wyjątkowy gdyż poza samym specyficznym miejscem – ryby i potrawy z nich są przyrządzane przez miejscowych szefów kuchni w bardzo ciekawy i wyszukany sposób. Jednym słowem – palce lizać! To także dobre miejsce do wypoczynku z bazą noclegową i parkingiem dla kamperów.
Około 20 km na północ od Raseiniai położone jest miasteczko Sziluva, znane dawniej jako Szydłów. To miejsce kultu religijnego, do którego przybywają pielgrzymi z wielu krajów – w tym także z Polski. W 1608 roku odnotowano tu pierwsze w Europie objawienie maryjne, które zostało potwierdzone przez Watykan. To największe litewskie sanktuarium maryjne. W ołtarzu głównym barokowej bazyliki pw. Najświętszej Maryi Panny umieszczony jest cenny XVII-wieczny obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Kaplica Objawienia została zbudowana w 1924 r. W 1993 r. Szydłowo odwiedził papież Jan Paweł II. Co roku – we wrześniu odbywa się tutaj uroczystość odpustowa ku czci Narodzenia Najświętszej Maryi Panny. Dodajmy, że na Litwie powstał szlak Jana Pawła II, prowadzący po litewskich świątyniach, a jednym z ważniejszych miejsc na tym szlaku jest właśnie sanktuarium w Szydłowie.
Przenosimy się do miasta Kedainiai, znanego nam jako Kiejdany, które położone jest w samym centrum Litwy nad rzeką Niewiażą. Przez około 300 lat Kiejdany należały do książąt Radziwiłłów – jednego z najmożniejszych i najbardziej wpływowych rodów Wielkiego Księstwa Litewskiego. Miasto swój okres świetności przeżywało w XVII wieku. O rozwój Kiejdan dbał najpierw Krzysztof Radziwiłł, a następnie jego syn książę Janusz, sprowadzając licznych rzemieślników z zachodu, zwłaszcza Żydów, a także Szkotów i Niemców. W połowie XVII wieku było to miasto sześciu wyznań i sześciu narodów, wśród których byli także Polacy. Kiejdańska starówka do dziś odzwierciedla tradycje architektoniczne różnych kultur.
O interesującej historii tego wielokulturowego miasta dowiemy się więcej w Muzeum Regionu Kiejdańskiego. To jedno z najstarszych muzeów na Litwie. Zostało założone w 1922 roku i mieści się w odrestaurowanym XVIII-wiecznym budynku dawnego klasztoru karmelitów. Jest tutaj także sala poświęcona życiu i twórczości Czesława Miłosza.
W 1655 r. w Kiejdanach Radziwiłłowie – Janusz i Bogusław – podpisali układ z królem szwedzkim Karolem X Gustawem. Zakładał on oddanie pod protekcję Szwecji Wielkiego Księstwa Litewskiego. Mauzoleum rodu Radziwiłłów w krypcie XVII-wiecznego Kościoła Ewangelicko-Reformowanego to jedyny na Litwie odtworzony i odrestaurowany grób magnatów Wielkiego Księstwa Litewskiego.
Udajemy się do miejscowości Szetejnie, położonej 13 km od Kiejdan. To właśnie tu urodził się i spędził dzieciństwo Czesław Miłosz, poeta i pisarz, laureat nagrody Nobla. Szetejnie ze swym malowniczym krajobrazem były źródłem natchnienia dla Miłosza. W odrestaurowanym dworku funkcjonuje centrum konferencyjne oraz wystawa poświęcona Miłoszowi.
W dalszym ciągu poruszamy się po regionie kowieńskim. Docieramy do miasta Koszedary, które również było częścią Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Od 1926 roku Koszedary są jedną z siedmiu litewskich diecezji. W centrum 8-tysięcznego miasteczka stoi Katedra Przemienienia Pańskiego. W jej wnętrzu – w kaplicy – znajduje się sarkofag błogosławionego Teofila Matulionisa, litewskiego biskupa katolickiego, wieloletniego więźnia łagrów sowieckich. W katedrze są także relikwie św. Jana Pawła II i św. Siostry Faustyny.
Ok. 20 kilometrów od miasta Koszedary, we wsi Stebeikiai, mieści się coś bardzo uroczego i dla dzieci i dla miłośników ciszy, spokoju oraz zwierząt domowych. W utworzonym tam gospodarstwie agroturystycznym w zgodzie ze sobą żyją m.in. kury, króliki, koty, psy, gołębie i konie. Dorośli też na pewno nie mogą narzekać tu na nudę. Bo przecież któż z nas „dorosłych”, którzy na co dzień nie dostąpiliśmy tego zaszczytu i nie mieszkamy na wsi nie chcielibyśmy pogłaskać królika czy spojrzeć prosto w oczy źrebakowi…
Nadal pozostajemy w okolicy miejscowości Koszedary. Kilkanaście minut drogi od tego miejsca znajduje się przepiękna miejscowość Bačkonys. W tamtejszym gospodarstwie za sprawą właścicieli tego miejsca zostaniemy poczęstowani tradycyjnym sękaczem litewskim. Ale co najważniejsze – w tym miejscu goście chcący zaimponować swoim znajomym podczas np. urodzinowego przyjęcia – sami mogą nauczyć się jak tworzy się i wypieka takie cudo jakim jest właśnie sękacz. Jest co robić – procedura trwa ponad godzinę, ale na pewno warto spróbować swoich sił.
Jedziemy dalej. Jonava, czyli w po polsku Janów, jest dość młodym miastem, które zaczęło formować się dopiero w pierwszej połowie XVIII wieku. Przed uzyskaniem niepodległości przez Litwę w 1918 roku tereny te zamieszkiwała znaczna liczba Polaków. W mieście tym możemy spotkać i turystów i mieszkańców…Kowna, a to dlatego, że dzięki różnym projektom i działania lokalnych władz została tam rozbudowana infrastruktura sportowa i rekreacyjna – a ponieważ Litwini znani są z zamiłowania do sportu – miejsce to stało się idealnym do spędzania wolnego czasu. Ścieżki rowerowe, hala sportowa, basen, boiska do piłki nożnej, siatkówki, a przede wszystkim boiska do sportu nr 1 na Litwie – czyli do koszykówki – sprawiają, że w okolicach Kowna ciężko o lepsze miejsce dla amatorów aktywności fizycznej.
Trzeba przyznać, że po tak aktywnej, pełnej wrażeń i ciekawych atrakcji turystyczno – kulturalnych – podróży po regionie kowieńskim na koniec warto abyśmy odwiedzili miejsce…które na pewno pozwoli na nam na chwilę zrelaksować się i pomyśleć o kolejnej trasie. Tuż obok centrum Jonavy znajduje się założona w 2018 roku hodowla alpak. Bardzo przyjacielsko nastawione do człowieka zwierzęta możemy karmić, głaskać, a przede wszystkim wejść na ich „terytorium” do zagrody nie obawiając się zupełnie o nasze bezpieczeństwo. Jak wiadomo aplaki wykorzystywane są do różnorakich terapii przede wszystkim jeśli chodzi o dzieci, ale nie tylko.
