Tarnów, dawne galicyjskie miasto, zaliczone zostało przez CNN do piętnastki najładniejszych małych miast w Europie.

Tarnowskie Stare miasto jest perłą polskiego renesansu, z zachowanym średniowiecznym układem urbanistycznym z czasów lokacji miasta w 1330 roku. Ratusz stojący pośrodku Rynku zdobi wspaniała attyka oraz najstarszy w Polsce działający zegar. W zabytkowych kamieniczkach czynne są liczne restauracje, kawiarnie i puby.

Wprawdzie tramwaje nie jeżdżą po Tarnowie już od ponad 80 lat ( w 1942 roku osiem wagonów typu Sanok SW1 zostało przekazanych przez władze niemieckie do okupowanego Lwowa), jednak jest jeden słynny wagon – replika tarnowskiego tramwaju przy pl. Sobieskiego. Od 2010 roku mieści się w nim Cafe Tramwaj. Kawiarnia – poza wyjątkową miejscówką – zaprasza na powszechnie docenianą kawę i ciasta. www.facebook.com/CafeTramwa

Odwiedzamy Bazylikę Katedralną Nawiedzenia NMP, z wysoką na 72 m wieżą. We wnętrzu katedry podziwiać można Tarnowską Pietę oraz gotycko-renesansowe nagrobki Tarnowskich. Piętrowy pomnik hetmana Jana Tarnowskiego i jego syna Krzysztofa uważany jest za najbardziej monumentalny w Europie (13,8 m wysokości i 5,6 m szerokości).

Słynni tarnowianie

W Parku Strzeleckim na wyspie znajduje się grobowiec bohatera Polski i Węgier generała Józefa Bema, który urodził się w Tarnowie. Na na sześciu wysmukłych korynckich kolumnach wznosi się sarkofag kryjący prochy Generała, uczestnika Powstania Listopadowego oraz Wiosny Ludów na Węgrzech, gdzie dowodził Armią Siedmiogrodzką w bitwie pod Sybinem 11 marca 1849 roku. Przy ulicy Wałowej przy niewielkim placyku stoi pomnik Józefa Bema, a na ścianie sąsiedniej kamienicy znajduje się mural z fragmentem Panoramy Siedmiogrodzkiej Jana Styki. Fragmenty pociętej panoramy znajdują się w tarnowskim Muzeum Okręgowym. Na elewacji hotelu Tarnovia znajduje się monumentalna mozaika przedstawiająca generała Bema w bitwie pod Aleppo w Syrii.

Z Tarnowem związany był także wynalazca Jan Szczepanik, genialny samouk nazywany “Polskim Edisonem”. Był autorem 50. wynalazków z dziedziny fotografii barwnej, telewizji i tkactwa. Wynalazł także kamizelkę kuloodporną.

Chcemy też zobaczyć jedyne w Polsce Muzeum Cyganów. W tarnowskim Muzeum Etnograficznym znajduje się interesująca wystawa poświęcona historii i życiu polskich Romów. Na dziedzińcu dawnego zajazdu obejrzeć można wozy taborowe w których Cyganie wędrowali po Polsce jeszcze do połowy lat 50. Międzynarodowy Tabor Pamięci Romów raz w roku (od lipca 1996 r.) przejeżdżał trasę z Tarnowa do Szczurowej. Od czasu covidowej pandemii zarzucono ten rodzaj pamięci.

Atrakcją Tarnowa jest iluminowana fontanna ze Słońcem i układem słonecznym. Gwiazdę wykonano ze szkła i stali, a granitowe planety umieszczono na stalowych orbitach. Napędzane strumieniem wody, niczym prawdziwe ciała niebieskie wirują wokół Słońca.

Niestety, tym razem wody w fontannie nie było i planety tkwiły nieruchomo. Symbolem nowoczesnego Tarnowa jest “Tarnowska Bania”, jedyna tego typu czynna wieża ciśnień w Polsce.

Po społeczności żydowskiej zamieszkującej Tarnów do II wojny światowej pozostała Bima czyli podwyższenie, z którego odczytywana była Tora. Jest ona jedynym zachowanym fragmentem zniszczonej przez Niemców najstarszej, siedemnastowiecznej tarnowskiej synagogi. Kirkut, cmentarz żydowski w Tarnowie należy do największych, najstarszych (XVI w.) i najlepiej zachowanych na terenie południowej Polski.

Stary Cmentarz

Cmentarz w Tarnowie istnieje od ponad dwustu lat i uznawany jest za jeden z najpiękniejszych w Polsce. Charakteryzuje się malowniczym położeniem, zabytkowymi nagrobkami i niepowtarzalną atmosferą.

W Tarnowie warto także zobaczyć monumentalny, secesyjny budynek dworca kolejowy z 1910 roku. Uznawany jest on za jeden z najpiękniejszych dworców kolejowych nie tylko w Polsce, ale i w Europie. W 2019 roku tarnowski dworzec uznany został za „Dworzec Roku” (www.dworzec-roku.pl).

W najbliższej okolicy, w podtarnowskiej wsi Gumniska, jest Park i Pałac Sanguszków. Po jego południowej znajduje się “wyspa ciepła” – najcieplejsze miejsce w Polsce. Sanguszkowie sprowadzili do Tarnowa konie krwi arabskiej (później trafiły do stadniny w Janowie Podlaskim), egzotyczne gatunki roślin oraz prowadzili winnice.
Widoczna z daleka Brama Seklerska im. Józefa Bema i Sandora Petöfiego jest jedną z trzech, obok Starego Sącza i Koszyc Wielkich, takich bram w Polsce. Tradycyjna gościnność Seklerów (zamieszkujących tereny wysunięte najbardziej na wschód w zagłębieniu Karpat) nie pozwala zamykać bramy. Stoi ona otworem przed szczęśliwymi i nieszczęśliwymi jak otwarte, filantropijne serca Seklerów. Na łukach bram wyryto napisy: “Pokój wchodzącym, błogosławieństwo wychodzącym”.

Wieże widokowe

Wzniesione wokół Tarnowa wieże widokowe cieszą się dużą popularnością. Jedna z nich, to 16-metrowa, drewniana wieża widokowa w Dąbrówce Szczepanowskiej, na wzgórzu Golgota (395 m n.p.m.). Oświetlona nocą, dzięki energii pochodzącej z paneli fotowoltaicznych zamontowanych na dachu konstrukcji, jest laureatem konkursu Turystyczne Skarby Małopolski. Jest ona jednym z punktów na trasie „Źródlanego Szlaku”. Rozciąga się z niej widok na panoramę Tarnowa, zakole Dunajca, zaś przy dobrej widoczności można zobaczyć z niej Tatry, a nawet Babią Górę.

„Źródlany Szlak”, którego motywem przewodnim jest woda, opowiada o znaczeniu wody w życiu naszej planety i człowieka. Szlak promuje także hydroterapię, metodę leczenia stworzoną przez bawarskiego księdza, Sebastiana Kneippa.

Trasę rowerowego weekendu Szlakiem wina i lokalnych produktów można zaplanować następująco: Tarnów (PKP) – Zgłobice (8 km) – Błonie (10 km) – Rzuchowa (13,5 km) – Szczepanowice (16,7 km) – Dąbrówka Szczepanowska (22,5 km) – Janowice (27,5 km) – Zakliczyn (34,5 km) – Paleśnica (42 km) – Jamna (48 km) – Kąśna Dolna (58,5 km) – Ciężkowice (60 km) – Bogoniowice PKP (62 km).

Tarninowe korale, ogrzewacz Ciepło z Tarnowa, porcelanowe kubki, magnesy – wszystkie pamiątkowe gadżety znajdziemy w siedzibie Centrum Informacji przy Rynku. Tam też można kupić kawę oraz nalewkę lub herbatę „Tarninówkę”. Więcej: Tarnowskie Centrum Informacji, ul. Rynek 7; www.it.tarnow.pl

Dworski wypoczynek

Żeby uciec od miejskiego zgiełku wystarczy, że odjedziemy od Tarnowa tylko kilka kilometrów. Do Zgłobic dojedziemy autobusem w pół godziny, a samochodem w kilkanaście minut. Znajdziemy tam położony na wzgórzu pięciogwiazdkowy Dwór Prezydencki Boutique Hotel & SPA, z wielokrotnie nagradzaną restauracją Belle Epoque.

Uratowany przed zniszczeniem obiekt oferuje pobyty w stylowych pokojach w głównym budynku lub w willach otoczonych parkiem z dwustuletnimi lipami. Ziołowe SPA, masaże i jacuzzi, wykwintna kuchnia, eleganckie wnętrza i wyjątkowa atmosfera – czegóż chcieć więcej. Hotel oferuje pobyty biznesowe, dla par, dla przyjaciółek. Zorganizują wesele z tańcami w sali balowej, wycieczkę szlakiem winnym lub kulig zakończony ogniskiem. Więcej na: www.dwor-prezydencki.pl

fot: Alicja Micuła