Grzegorz MicułaCypr: wyspa o wspaniałym klimacie, pełna zabytków liczącej kilka tysięcy lat historii, ma czyste morze, piękne plaże i słońce świecące przez 300 dni w roku.
W pobliżu Pafos na południowym brzegu Cypru miejscu, gdzie fale Morza Śródziemnego rozbijają się o samotne skały z morskiej piany narodziła się Afrodyta, grecka bogini piękna i miłości. W pobliżu zbudowano jej wspaniałą świątynię do której przybywali pielgrzymi z całego świata antycznego. Dziś na tę wyspę słońca i miłości pielgrzymują turyści z całej Europy, spragnieni wypoczynku nad ciepłym morzem.
Tu według mitologii greckiej żył boski kochanek Afrodyty – Apollo. Tu w mieście Kition (obecna Larnaka) urodził się filozof Zenon, nauczał św. Paweł a Łazarz, ten wskrzeszony przez Jezusa, był przez lata biskupem Larnaki. Cypr odwiedził też podczas wyprawy krzyżowej król Anglii Ryszard Lwie Serce.
Po Egipcjanach, Grekach, Rzymianach, Krzyżowcach, Wenecjanach, Turkach, Anglikach i wielu innych najeźdźcach pozostały liczne pamiątki. W zacisznych dolinach gór Troodos, których najwyższy szczyt ma prawie 2 tysiące metrów, kryją się malownicze klasztory, powstałe w czasach, gdy chrześcijaństwo obejmowało wyspę we władanie, wypierając kult dawnych greckich bogów. W kilku z nich są ikony Matki Bożej, namalowane według legendy przez św. Łukasza. W górskich kościółkach zobaczyć można wspaniałe freski wenecko-bizantyjskie zaliczone do światowego dziedzictwa kultury. W górach też zachowało się najwięcej obyczajów i tradycji cypryjskich. Przetrwał kunszt dawnego rękodzieła, można kupić wspaniałe koronki, ceramikę wyroby ze skóry i srebra.
Dzisiejszy Cypr wykorzystuje swoją szansę jaką jest turystyka. Wzdłuż wybrzeża koło Limassol, Paphos, Larnaki i Aya Napy, wzdłuż plaż wybudowano dziesiątki luksusowych hoteli. Południową, grecką część wyspy odwiedza każdego roku milionów turystów, głównie z Anglii, Niemiec i Skandynawii. Jest to liczba imponująca, zważywszy, że żyje tu niewiele ponad siedemset tysięcy stałych mieszkańców.
Warto odwiedzić słoneczną wyspę Afrodyty, zobaczyć miejsce narodzin bogini miłości, odwiedzić malownicze ruiny antycznych miast, zamki krzyżowców, zaciszne górskie klasztory i otoczoną weneckimi murami stolicę wyspy – Nikozję, pospacerować malowniczymi, wąskimi uliczkami starej dzielnicy Laiki Yitonia, posiedzieć w przytulnej knajpce przy filiżance doskonałej bardzo mocnej i słodkiej kawy podanej w maleńkiej filiżance i kieliszku najsłynniejszego cypryjskiego wina, znanej już w czasach Krzyżowców słodkiej Commandarii.
W starożytnym Pafos, warto posiedzieć w rybackiej tawernie w malowniczym porcie, gdzie między stolikami spacerują oswojone pelikany, odwiedzić rzymskie wille ze wspaniałymi mozaikami, odkrytymi przez polskich archeologów. W pobliskim Palea Pafos zwiedzić ruiny najważniejszej w całym greckim świecie antycznym świątyni bogini Afrodyty i zażyć odświeżającej kąpieli w miejscu gdzie według legendy ta bogini piękna i miłości narodziła się z morskiej piany.
W restauracjach i tawernach delektować się można wspaniałościami tutejszej kuchni. Warto spróbować mousakę – zapiekankę z mielonego mięsa z dodatkiem rozmaitych warzyw podawaną z sosem beszamelowym, czy dolmas – zawijane w liście winogron mięso z ryżem, seftalię – smażone kiełbaski z ziołami czy kleftiko – pieczone w specjalnym piecu ziemnym mięso młodego jagnięcia lub koźlęcia. Do tego halloumi – solony kozi ser, doskonały zarówno na surowo jak i smażony, oraz butelka cypryjskiego wina albo kieliszek ouzo – słodkiej anyżówki. Z deserów na uwagę zasługują; loukomades – gotowane w oliwie ciasto, zalane miodem i kateifi – drobno posiekane orzechy i migdały, pieczone w specjalnym sosie i zalane lukrem.
Wyspa znana jest z wyrobu pięknych koronek, słynie z tego zwłaszcza górska wioska Lefkara, gdzie tradycje ręcznego wyrobu pięknych koronkowych serwetek, obrusów, bluzek od wielu stuleci przechodzą z matki na córkę. Najpiękniejsze wykonane ręcznie koronki noszą nazwę „Lefkaritika” i dorównują najlepszym na świecie.
Cypr od tysiącleci słynie z jubilerskich wyrobów ze złota, srebra i miedzi. Do dziś można kupić piękne naszyjniki, bransolety, wisiorki, pierścienie, srebrne talerze, kandelabry i inne wyroby ze srebra z których także słynie Lefkara.
Produkcja ceramiki ma na Cyprze kilka tysięcy lat tradycji. Z ceramicznych wyrobów znane są zwłaszcza okolice Pafos oraz wioska Phini leżąca koło Platres w górach Troodos. Można tu także nabyć wyroby ze skóry, portfele, torebki, paski czy odzież skórzaną, wiklinowe kosze różnych kształtów i rozmiarów, rzeźbione wyroby drewniane, hafty, zabawki.
Jak w każdym kraju Orientu można tu kupić wschodnie słodycze; orzechy i migdały w cukrze oraz loukoumię, wyrabiane w małych fabryczkach w Yeroskipu koło Pafos. Produkuje się też różne rodzaje alkoholi, dobre wina, w tym słodką Commandarię, brandy i likiery. Ceny alkoholi zwłaszcza w supermarketach nie są wygórowane.
Najpiękniejsze piaszczyste plaże są na wschodzie wyspy, w okolicach Ayia Napy i Protaras. Wspaniałym miejscem do plażowania są okolice Skał Afrodyty gdzie czysta woda zachęca do kąpieli, ale trzeba uważać na występujące tu silne zawirowania wody. Według tutejszej legendy, po kąpieli w tym miejscu panie stają się jeszcze piękniejsze a panowie bardziej przystojni, a 10-krotne opłynięcie skały o północy, przy pełni księżyca ujmuje pływakowi dziesięć lat.
Oblewające Cypr czyste morze o temperaturze wody rzadko spadającej poniżej 20 stopni C. umożliwia eksplorację podmorskich głębin. Podwodne klify i doliny, kolonie korali, morskie anemony i gąbki, ryby i muszle o fascynujących kolorach i kształtach oferują zapierające dech w piersiach widoki. Uwaga: zabronione jest podnoszenie antyków z dna morza. Na wyspie jest wiele klubów i ośrodków nurkowania. Podczas zimy najwyższe partie gór Troodos pokrywa śnieg. Na nartach można jeździć od stycznia do marca w niesamowitej scenerii ośnieżonych sosen na szczycie Mount Olimpos. Jest tu kilka wyciągów oraz trasy zjazdowe: „Afrodyta”, „Hermes” i „Hera”. Dodatkową atrakcją śnieżnych szusów jest możliwość, po zaledwie godzinnej jeździe samochodem, wykąpania się w Morzu Śródziemnym.
Fot: Grzegorz Micuła/Read&Fly Magazine
