Wojciech LubinskiLitwa zachodnia pozwala poznać litewskie i żmudzkie smaki. W Połądze i regionie kretyngańskim pasjonaci wodnych sportów poczują się jak ryba w wodzie… Z kolei w Neryndze czekają dziewicze plaże, rozległe ruchome wydmy i spektakularne zachody słońca.
Smakołyki w Kretyndze
Litwa może zaoferować bardzo wiele amatorom dobrej kuchni i pasjonatom aktywnego wypoczynku. Położony na Żmudzi region kretyngański można bliżej poznawać m.in. poprzez wędrówkę nieformalnym szlakiem kulinarnym. W Kretyndze – w jednej z cukierni – sprzedawane są miejscowe, a nawet… greckie smakołyki. Wszystko za sprawą właścicieli tego lokalu – litewsko-greckiego małżeństwa, które codziennie wyrabia różnego rodzaju ciastka oraz inne słodkie wypieki. Klienci chętnie nabywają również greckie przysmaki takie, jak: baklawa z pistacją, czy też wywodzące się z greckiej tradycji kulinarnej kataifi – chrupiące ciasto w kształcie cienkich nitek. W cukierni jest też coś słodkiego specjalnie dla turystów – to ciastko o nazwie „Kretinga”, składające się z ciasta biszkoptowego i musu. – Zwiedzanie naszego regionu najlepiej zacząć od „Kretingi” – mówią z uśmiechem właściciele lokalu. I tak też się stało.
Żmudź słynie ze swoich specjałów kulinarnych oraz potraw, które spotykane są wyłącznie w tym regionie etnograficznym. Dowodem na to jest restauracja w kompleksie HBH w Žibininkai, gdzie serwowane są tradycyjne dania kuchni żmudzkiej i litewskiej. Zgodnie z lokalnym zwyczajem najpierw na stole pojawia się zapiekany chleb z serem (przygotowywany według rodzinnego przepisu) i do tego gira, czyli litewski kwas chlebowy – napój bezalkoholowy, wytwarzany przez fermentację chleba. Cechą żmudzkich potraw jest spory udział w każdej z nich słoniny, masła lub śmietany. Wśród charakterystycznych miejscowych potraw są m.in. kapuśniak, podawany z gotowanym ziemniakiem w łupinie; tradycyjny chłodnik litewski; różnego rodzaju dania rybne – w tym śledź z ziemniakami, a także cepeliny, które przygotowuje się z gotowanych i surowych ziemniaków z dodatkiem farszu z mięsa wieprzowego. Do większości potraw podawany jest „kastinys”, czyli lekkie żmudzkie danie ze śmietany lub z zsiadłego mleka, czosnku i masła z przyprawami (parzony kminek i czosnek). To tradycyjne danie można podawać na ciepło lub schłodzone.
Deserem może być kawałek sękacza. Popularny zwłaszcza na terenach Polski Wschodniej i na Litwie sękacz to wypiek z ciasta biszkoptowo-tłuszczowego, pieczonego nad otwartym ogniem, na obracającym się rożnie. Receptura, zarówno po stronie polskiej, jak i litewskiej, jest zapewne taka sama.
Kompleks HBH w Žibininkai to nie tylko gastronomia (restauracja RADOS i browar HBH „Juozo”). To prawdziwy rodzinny park rozrywki, gdzie po obfitym posiłku – jak przystało na to miejsce – od razu można wybrać się na spacer do pobliskiego lasu, będącego częścią tego kompleksu. Przy leśnych ścieżkach i alejkach ustawione są rzeźby, wykonane podczas odbywających się tam co roku międzynarodowych sympozjów rzeźbiarskich. Jeszcze inną atrakcją jest mini zoo „Zvėrinčius”, w którym można zobaczyć z bliska ponad 40 gatunków zwierząt i ptaków. Sporą frajdą, zwłaszcza dla dzieci, jest możliwość karmienia niektórych zwierząt domowych.
Przeskok do Japonii
Jedną z największych atrakcji w regionie kretyngańskim stanowi prawdziwy japoński ogród – w Darbėnai (Dorbianach). Największy w Europie.
Stąd do Morza Bałtyckiego jest zaledwie 10 kilometrów i jak się okazuje litewski, nadmorski teren nadaje się do uprawy wielu gatunków roślin, krzewów i drzew, które sprowadzane są tu z różnych stron świata. Głównie z Japonii, ale także z wielu europejskich krajów, np. Słowenii, Rumunii i Chorwacji. Najstarsze okazy mają po kilkaset lat. Przykładem jest chociażby jedna z odmian sosny białej, sprowadzona z Japonii, która liczy ponad 200 lat. 16-hektarowy ogród japoński z kolekcją drzewek bonsai, kamiennym ogrodem, sakurą i stawami powstał w 2007 roku i ciągle jest upiększany. Uzupełnienie ogrodu stanowią japońskie kamienne latarnie, sprowadzone drogą morską z Kraju Kwitnącej Wiśni.
Wakeboarding w jednym z najlepszych parków na świecie
Podróż do zachodniej części Litwy jest też okazją do tego, by przyjrzeć się bliżej wakeboardingowi (powstał z połączenia nart wodnych, snowboardingu i surfingu). Co prawda, to dość niszowy sport wodny, jednak staje się on coraz bardziej popularny, zwłaszcza wśród pasjonatów mocnych wrażeń. Wakeboarding to nic innego jak pływanie po powierzchni wody na specjalnej desce, trzymając się przyczepionej do wyciągu liny. Co oprócz deski z wiązaniami potrzebne jest jeszcze do uprawiania tej dyscypliny sportu? Otóż kask, pianka neoprenowa oraz kapok wypornościowy. I z tym sprzętem można ruszać na wodę!
Szybkość poruszania się po wodzie zależy od umiejętności osoby pływającej. Akurat w kompleksie wakeboardowym 313 Cable Park”,, położonym w regionie kretyngańskim, znajdują się trzy zbiorniki wodne, dzięki czemu można wybrać dla siebie ten właściwy. Oczywiście po odpowiednim szkoleniu. W największym zbiorniku wodnym, który posiada rozbudowaną bazą przeszkód, wakeboarder, a w zasadzie „rider” porusza się z prędkością 30 km/h. Położony w odległości 12 km od Kretyngi ośrodek wakeboardowy uznawany jest za jednen z najlepszych parków na świecie i odwiedzają go największe gwiazdy tego sportu, m.in. ze Stanów Zjednoczonych, Kanady i Niemiec. Trenują tam także zawodnicy z Polski.
Połąga – kitesurfing w Šventoji i festiwale
Przestrzenią do uprawiania ekscytujących sportów wodnych, takich jak chociażby kitesurfing i windsurfing jest przede wszystkim obszar Morza Bałtyckiego. Šventoji – dzielnica największego nadmorskiego kurortu Litwy Połągi (Palanga) – przyciąga pasjonatów zwłaszcza kitesurfingu. Poruszanie się po wodzie na desce z wykorzystaniem latawca, napędzanego wiatrem, uzależnione jest od pogody. Ale w tym rejonie panują zwykle idealne warunki pogodowe do uprawiania tej dyscypliny sportu.
Šventoji znajduje się 12 km na północ od centrum Połągi, na lewym brzegu rzeki Šventoji, która wpada do Bałtyku. Jest to stara osada rybacka, która przekształciła się w port (znany od XIII wieku). Port w Šventoji – na przełomie XVI i XVII wieku konkurował nawet z portami w Kłajpedzie, Lipawie, Ventspils i Rydze. Jednak w wyniku działań wojennych w 1701 r. szwedzka flota zniszczyła port Šventoji, zasypując go kamieniami i piaskiem. W 1970 roku Šventoji zostało przyłączone do Połągi i stało się częścią kurortu Połąga. Dzielnica ciągle się rozrasta, powstają tam nowoczesne apartamentowce.
Warto wspomnieć, że w latach 20-tych i 30-tych XX wieku Połąga była znana jako uzdrowisko, bazujące na naturalnym bogactwie, takim jak powietrze obfite w jod, świeży zapach sosnowego lasu, źródła mineralne i słona woda morska. Te walory lecznicze zostały docenione przez wielu krajowych i międzynarodowych ekspertów z zakresu medycyny. Obecnie miasto Połąga skupia na swym obszarze wiele różnych obiektów o profilu zdrowotnym (sanatoria, ośrodki SPA), w których odbywają się zabiegi regenerujące, terapeutyczne i wiele innych. Niemniej, największą atrakcją w sezonie letnim jest zanurzenie się w falach Bałtyku lub opalanie się na miękkim, drobnym piasku na plaży w Połądze.
Letnia stolica Litwy – Połąga jest miejscem wielu wydarzeń, które regularnie – co roku -odbywają się w tym mieście. Na uwagę zasługuje m.in. organizowany w lutym festiwal Palangos Stinta, podczas którego można skosztować pachnących ogórkiem ryb stynek, przyrządzanych na różne sposoby. Z kolei na przełomie sierpnia i lipca odbywa się festiwal w Parku Birutė. Uroczyste wieczory pełne elegancji i muzyki na świeżym powietrzu – to czeka na publiczność właśnie podczas Palanga Park Festival. Niezwykłe wydarzenie, będące wizytówką miasta Połąga, odbywa się na parterze Muzeum Bursztynu. A koncertują w nim utalentowani artyści zarówno na Litwie, jak i za granicą. W sierpniu organizowany jest także w Połądze festiwal motocyklowy na plaży – największy zlot motocyklistów w krajach bałtyckich.
Nerynga – w krainie piasku i wydm
Krótki rejs promem, wypływającym z miasta portowego Kłajpeda i jesteśmy na Mierzei Kurońskiej – w Neryndze, która leży na wąskim pasie lądu między Morzem Bałtyckim a zalewem w Parku Narodowym Mierzei Kurońskiej (wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO). Nerynga składa się z czterech dawnych wiosek rybackich, a obecnie miejscowości turystycznych: Juodkrantė, Preili, Pervalki i Nidy (ich połączenia nastąpiło w 1961 r.). Nazywana jest krainą piasku i wydm. Jedną z głównych atrakcji Parku Narodowego Mierzei Kurońskiej jest Wydma Parnidis (Parnidžio). Wokół niej został utworzony rezerwat przyrody w celu zachowania unikalnego naturalnego krajobrazu wydmowego, obejmującego tereny niczym nie porośnięte i zalesione, a także przybrzeżne obszary wydm nad Morzem Bałtyckim i Zalewem Kurońskim.
Wydma Parnidis osiąga ponad 50 metrów wysokości, a w jej najwyższym punkcie umieszczono platformę widokową, z której można podziwiać zarówno lagunę, jak i morze. W oddali widać, gdzie przebiega granica litewsko-rosyjska mierzei. To jedyny punkt widokowy w Neryndze, z którego można podziwiać zarówno nadmorskie zachody, jak i wschody słońca. Z tego miejsca jest już blisko do Nidy, największego miasta Neryngi (niespełna 2 km). Nida jest znanym ośrodkiem turystycznym, najchętniej odwiedzanym przez turystów z wielu krajów. To także administracyjne centrum Neryngi. Nida wymieniana była już w źródłach historycznych z XIV w. i co ważne podkreślenia – miejscowość ta, ciągle zasypywana piaskiem, była kilkakrotnie przenoszona. Dopiero w XVIII w. została założona w obecnej lokalizacji.
Zalety nadmorskiego krajobrazu wydm i zatoki oraz wyjątkowość wioski rybackiej doceniali już pod koniec XIX w. artyści, którzy spędzali letni urlop w tym miejscu. W lokalnych tawernach i restauracjach można spróbować świeżo wędzonych ryb: okonia morskiego, leszcza, sandacza, halibuta i innych.
Wybierając się poza centrum miasteczka, znajdziemy mnóstwo plaż – ze swoimi białymi piaskami i zapierającymi dech w piersiach widokami. Spacery po plaży lub nad zatoką oraz kąpiele w morzu to podstawa podczas pobytu w Nidzie. Można także wybrać się na krótki rejs po zatoce u wybrzeży Mierzei Kurońskiej na jednym ze statków lub jachtów morskich, by – spoglądając z wody – podziwiać urzekający widok linii brzegowej.
Baza noclegowa nad litewskim Bałtykiem – wybrane hotele:
Hotel Atostogų parkas – https://atostoguparkas.lt/
Hotel Gradiali – https://gradiali.lt/en/
Hotel Grand Baltic Dunes – https://www.grandbalticdunes.com/en/
Hotel Palangos Vetra – https://www.palangosvetra.lt/
Hotel Žilvinas – https://zilvinashotel.lt/
Nerynga – https://neringahotels.lt/en/
