Grzegorz MicułaSaloniki, znane również jako Thessaloniki, to jedno z najbardziej fascynujących miast w Grecji. Założone zostało przez Macedończyków w IV wieku p.n.e. i nazwane na cześć siostry Aleksandra Wielkiego, Thessaloniki. Położone nad Zatoką Termajską Morza Egejskiego, to dynamiczne miasto, łączy w sobie zarówno bogatą historię, jak i nowoczesną atmosferę.
Z Salonikami związanych jest wielu sławnych ludzi i przełomowych wydarzeń. To właśnie tu apostoł Paweł po zwiastował nadejście chrześcijaństwa a miasto wybrał na swoją stolicę cesarz rzymski Galerius, W Salonikach ze względu na wiarę w Chrystusa został zamęczony rzymski żołnierz Demetriusz. Stąd pochodzą Cyryl i Metody, patroni Europy, oraz Mustafa Kemal Pasza – legendarny turecki przywódca, współtwórca republiki i pierwszy prezydent Turcji. z Salonikami związany jest także Jerzy Iwanow – Szajnowicz, (filmowy Agent nr 1)sportowiec, znakomity pływak. W czasie II wojny światowej pracował dla służb brytyjskich i polskich służb specjalnych, był bohaterem greckiego ruchu oporu. W mieście ma swój pomnik,
Historia Salonik sięga starożytności, kiedy miasto było jednym z głównych ośrodków kulturalnych i handlowych w regionie. Od tego czasu przez miasto przewinęły się różne cywilizacje i kultury, które pozostawiły po sobie liczne zabytki, które można odkrywać spacerując uliczkami miasta.
Jedną z głównych atrakcji turystycznych miasta jest Biała Wieża, symbol Salonik, zbudowana w XVI wieku z polecenia sułtana Sulejmana Wspaniałego. Ma 27 m wysokości i 23 m średnicy i stanowiła część fortyfikacji miejskich W czasach tureckich była więzieniem, nosiła wówczas nazwę Krwawej Wieży. Obecnie pełni funkcję muzeum a z tarasu na szczycie rozciąga się imponująca panorama na miasto i morze.
Trzeba również odwiedzić Forum Romanum, starożytne ruiny będące świadectwem rzymskiego panowania w Salonikach.
Z czasów rzymskich pochodzi też Rotunda – okrągła budowla z okresu rzymskiego, która w różnych okresach służyła jako mauzoleum, kościół i meczet.
W okresie rzymskim Saloniki rozwijały się dynamicznie, a cesarz Galeriusz w roku 300, wybrał to miasto na swoją stolicę. Kompleks pałacowy, w którego skład wchodził monumentalny Łuk Galeriusza, jest do dziś jedną z największych atrakcji turystycznych Salonik.
Galeriusz, znany również jako Gajus Galeriusz Valerius Maximianus, był rzymskim cesarzem w latach 305-311 n.e. Urodził się prawdopodobnie właśnie w Salonikach, co sprawia, że miasto czuje się szczególnie związane z jego osobą. Podczas swojego panowania zbudował tu wiele budowli, w tym wspomniany Łuk Galeriusza, monumentalny łuk triumfalny, wzniesiony w IV wieku, Dzisiaj jest to jeden z głównych zabytków miasta. W pobliżu są także okazałe ruiny pałacu tego władcy.
W czasach Bizancjum metropolia leżąca na skrzyżowaniu szlaków handlowych z Rzymu do Konstantynopola i z Grecji nad Morze Czarne, była najważniejszym miastem po Konstantynopolu.
Śladami przeszłości
Zabytki UNESCO, a jest ich aż 15, to najprostszy klucz do zwiedzania miasta. Są mury miejskie, łaźnie bizantyjskie i wczesnochrześcijańskie, bizantyjskie kościoły na czele z VII-wieczną Haghia Sophia, repliką stambulskiej świątyni i bazyliką św. Demetriusza, jednym z najcenniejszych obiektów architektury wczesnochrześcijańskiej.
Na liście UNESCO jest również imponująca Rotunda – budowla przypominająca rzymski Panteon, która miała być miejscem pochówku cesarza Galeriusza. Stoi nieco powyżej imponującego Łuku Triumfalnego, dokumentującego zwycięstwo cesarza nad Persami.
Najpiękniejsza panorama Salonik jest spod fortecy Eptapyrgio, czyli „Twierdzy Siedmiu Wież”. majestatycznej budowli z czasów bizantyjskich i tureckich, położonej na akropolu w Salonikach, w dzielnicy Ano Poli.
Ano Poli najstarsza zachowana dzielnica Salonik pełna wąskich uliczek, tradycyjnych domów i malowniczych widoków uniknęła wielkiego pożaru w 1917 roku, który strawił większą część miasta i obecnie jest objęta ochroną konserwatorską. Spod twierdzy w niecałą godzinę można zejść na nabrzeże. Krętymi uliczkami i malowniczymi zaułkami mija się domki będące mieszaniną architektury osmańskiej i macedońskiej, ogrody pełne kwiatów oraz placyki z tradycyjnymi kawiarniami i tawernami.
Plac Arystotelesa znajduje się w najbardziej eleganckiej części Salonik, przy bulwarze nadmorskim Nikis. W jego sąsiedztwie na miejscu starego bazaru znajduje się Ladadika, najbardziej imprezowa dzielnica Salonik. Salonicki bulwar nadmorski ciągnący się wzdłuż wybrzeża przez 6 km. doprowadzi nas obok Białej Wieży i konnego pomnika Aleksandra Wielkiego do współczesnej instalacji artystycznej Parasolek Giorgiosa Zongolopoulosa, z 1997 roku, kiedy Saloniki były Europejską Stolicą Kultury. To jedna z najbardziej znanych greckich rzeźb współczesnych, która przedstawia osadzone na wysokich masztach parasolki, które jakby za chwilę miały odlecieć na wietrze.
W Muzeum Archeologicznym, można obejrzeć imponującą kolekcję starożytnych artefaktów archeologicznych, obejmującą okres od starożytności do czasów bizantyjskich.
Kolejnym ciekawym obiektem jest Muzeum Bizantyjskie z bogatymi zbiorami sztuki bizantyjskiej, ikon i innych obiektów z tego okresu historycznego. W okresie bizantyjskim Saloniki były jednym z najważniejszych miast w cesarstwie, co przejawia się w licznych zabytkach tego okresu. Katedra św. Demetriusza to jeden z głównych zabytków bizantyjskich w Grecji, poświęcona jest patronowi miasta – św. Demetriuszowi. Miejsce to jest centrum religijnym i pielgrzymkowym, a także jako obiektem archeologicznym udostępnionym dla turystów.
Jerozolima Bałkanów
Społeczność żydowska w Salonikach jest obecna od wielu wieków i ma bogatą historię. Pierwsze wzmianki o obecności Żydów w Salonikach datuje się na czas przybycia z Hiszpanii w XV wieku, gdy Żydzi uciekali przed prześladowaniami i osiedlili się w tym mieście.
W ciągu kilku wieków społeczność żydowska w Salonikach rozwinęła się i stała się jedną z największych i najbardziej wpływowych w Europie. Społeczność żydowska odgrywała również ważną rolę w historii Salonik.
Miasto było domem dla wielu Żydów sefardyjskich, którzy przynieśli ze sobą swoje kulturowe tradycje, język i zwyczaje. Saloniki były znane jako „Jerozolima Bałkanów” ze względu na swoje różnorodne społeczności religijne i kulturowe. W czasach nowożytnych, w okresie II wojny światowej, społeczność żydowska w Salonikach doświadczyła tragicznych wydarzeń. Wiele osób zostało deportowanych i zamordowanych przez okupujących miasto Niemców.
Dzisiaj społeczność żydowska w Salonikach jest znacznie mniejsza niż kiedyś, ale wciąż przetrwała i aktywnie działa. W mieście można znaleźć synagogi, cmentarze oraz inne miejsca kultu i pamięci związane z historią żydowską. Saloniki kontynuują swoją tradycję wielokulturowości i są miejscem spotkań różnych społeczności religijnych i kulturowych.
Turystyka i ekonomia Po wojnie Saloniki rozwijały się jako ważny ośrodek przemysłowy, handlowy i turystyczny w północnej Grecji.
Miasto do dziś nie utraciło swej mocnej gospodarczej pozycji. Salonicki port wciąż należy do najważniejszych na morzu Egejskim, ale stocznia całkowicie zmieniła swój charakter. Obecnie jest tu sala koncertowa, muzeum kinematografii i fotografii a od 1960 roku odbywa się Międzynarodowy Festiwal Filmowy, jeden z najważniejszych w tej części Europy.
Saloniki są też najważniejszym w Grecji centrum targowym. Międzynarodowe Targi w Salonikach (Thessaloniki International Fair, TIF-HELEXPO) to coroczne, wielobranżowe wydarzenie odbywające się zwykle na początku września na terenie Thessaloniki International Exhibition & Congress Center W listopadzie odbywają się tu największe w Grecji Międzynarodowe TargiTurystyczne PHILOXENIA.
Miasto ma także imponujące zaplecze do organizacji konferencji. Tutejsze hotele dysponują salami do organizacji kongresów i spotkań biznesowych o wielkości kilkudziesięciu tysięcy metrów kwadratowych.
Saloniki oferują wiele innych ciekawych miejsc do zwiedzania, takich jak Muzeum Sztuki Współczesnej, czy Muzeum Muzyczne. Warto też odwiedzić tutejsze Muzeum Olimpijskie – poświęcone historii Igrzysk Olimpijskich w Grecji oraz sukcesom greckich sportowców.
Gastronomiczna stolica Grec
Saloniki słyną z doskonałej kuchni, stąd otrzymały nazwę Kulinarnej Stolicy Grecji. Kuchnia salonicka to mieszanka tradycyjnych greckich smaków z wpływami Bałkanów i Bliskiego Wschodu. Lokalne potrawy to m.in. souvlaki (kawałki mięsa na patyku), moussaka (zapiekanka z bakłażana, mięsa mielonego i sosu beszamelowego) oraz pyszne marynowane oliwki i ser feta.
Saloniki często nazywane są kulinarną stolicą Grecji. Tutejsza kuchnia to połączenie wpływów macedońskich, bułgarskich, greckich, tureckich, gruzińskich, ormiańskich i żydowskich. Do wyśmienitych win z Epanomi, winnic oddalonych o parę kilometrów od miasta (jest tam Muzeum Wina z imponującą kolekcją korkociągów), warto skosztować owoców morza, jagnięciny, okoni morskich i innych lokalnych przysmaków.
bugatsę. Tradycyjny salonicki przysmak to ciepły placek z ciasta filo z kremem, posypany cukrem pudrem lub cynamonem. Jest też wersja na słono: z serem feta lub mięsem mielonym.
Miasto pełne jest również uroczych kawiarni, gdzie można spróbować lokalnej kawy oraz słynnego żywicznego wina – retsiny licznych galerii sztuki i sklepów z lokalnymi wyrobami rzemieślniczymi.
Dziś Saloniki to miasto pełne kontrastów, gdzie starożytność miesza się z nowoczesnością, a różnorodność kulturowa czyni je niezwykle atrakcyjnym miejscem do odwiedzenia. Z licznymi zabytkami historycznymi, malowniczą architekturą i wyśmienitą kuchnią, Saloniki są miejscem, które każdy podróżnik powinien odwiedzić, bowiem wizyta w tym mieście to nie tylko podróż w czasie i przestrzeni, ale także niezapomniane doświadczenie dla wszystkich miłośników historii, kultury i wyśmienitej kuchni greckiej.
Zdjęcia Grzegorz Micuła Read&Fly Magazine i Thessaloniki Travel
