Bułgaria: Złoto i oręż Traków

Tracją nazywano starożytną krainę położoną między dolnym Dunajem, Morzem Czarnym, doliną rzeki Strumy oraz Morzem Egejskim. Obecnie w Bułgarskich miastach Sofii i Warnie czynne są dwie ciekawe wystawy.

Była to kraina urodzajna i żyzna, szczególnie ziemie w dolinie rzeki Hebros (Maricy). Plemiona zamieszkujące Trację, osiągnęły wysoki poziom rozwoju, w dużej części dzięki korzystnym kontaktom handlowym z nadmorskimi koloniami greckimi.

W V wieku p.n.e. żyło tu około 20 różnych trackich plemion, uważanych przez sąsiadujących z nimi Greków za barbarzyńskie. Ziemie te zdobyte zostały przez perskiego króla królów Dariusza I Wielkiego (521 – 486 p.n.e.) i włączone do imperium perskiego. Tracja odzyskała niezależność od Persji w 479 p.n.e. W 342 roku p.n.e. Filip II Macedoński włączył ją do swojego królestwa. Imperium rzymskie zajęło ziemie Tracji i w 46 r. utworzyło z niej 2 prowincje: Mezję (na północy) i Trację. Trakiem był m.in. Spartakus, słynny przywódca powstania niewolników przeciwko Rzymowi.

Z plemionami trackimi spotykali się Grecy kolonizujący wybrzeża Morza Czarnego i Egejskiego, pisali o nich Homer, Herodot, Tukidydes, Ksenofont, Strabon i wielu starożytnych autorów. Archeolodzy odkopywali kurhany trackich wodzów oraz ich cmentarzyska, ale w sumie wiemy o nich niewiele.

Zbroje trackich wojowników

Tym bardziej interesująca jest czasowa wystawa „Zbroje Trackich Wojowników” w Muzeum Archeologicznym w Sofii. Zaprezentowano tu ponad 120 eksponatów ukazujących bogactwo, różnorodność i kunszt rzemieślniczy w tworzeniu elementów uzbrojenia trackiego: mieczy, hełmów, napierśników i nagolenników oraz innych elementów chroniących trackich wojowników, często wspaniale ozdobionych, co zaskakuje u tych ludzi uważanych przez współcześnie żyjących Greków za „barbarzyńców”. Pokazane są tu również kompleksy grobowe z pełnym uzbrojeniem trackich wojowników. Możemy zapoznać się z sposobami walki trackich wojowników o ich obrzędach pogrzebowych, i życiu codziennym Traków. Podziwiamy mistrzostwo technologiczne i jubilerskie (wspaniała złota maska). Poznajemy wierzenia z wyraźnym wpływem mitów greckich. Najciekawsze artefakty to hełm z miejscowości Zlatinitsa, z połowy IV wieku p.n.e.; hełm i zbroja z Ruec, (z pierwszej ćwierci V wieku p.n.e.); napierśnik z grobowca w Mezek, (z końca IV wieku p.n.e.) oraz miecz i pochwa z Goliama Kosmatka, (z przełomu IV i III wieku p.n.e.)

Sofijska wystawa czynna będzie do końca października 2022 r.

Złoto Traków

Najstarsze przedmioty wykonane ze złota nie zostały odnalezione, jak można by było przypuszczać, na terenach dawnych kolebek cywilizacji takich jak Mezopotamia, Egipt czy Azja Mniejsza ale na rzekomo „barbarzyńskich” terenach dzisiejszej Bułgarii.

Mało kto wie, że cztery tysiące lat przed naszą erą w rejonie gdzie obecnie leży Warna kwitła wyrafinowana cywilizacja, która pozostawiła po sobie wspaniałe wyroby ze złota.

Archeolodzy przyjmują, że kosztowności te wykonane zostały około 4600-4200 lat przed naszą erą. W tym czasie w Egipcie nie rządzili jeszcze faraonowie a dynastia która zjednoczyła Egipt, rozpoczęła swoje panowanie dopiero około 3100 p.n.e.”Te wspaniałe zabytki ze złota odnalezione zostały przypadkiem w 1972 roku podczas pracy przez operatora koparki, który natrafił na grobowiec z czasów antycznych w którym znajdowały się najstarsze odkryte do tej pory przedmioty ze złota wykonane przez człowieka. Pierwotnie nie zorientował się on jaki skarb trafił w jego ręce, myślał, że to miedź. Kiedy przedmioty z grobowca trafiły do Muzeum Archeologicznego w Warnie rozpoczęto na szeroką skalę wykopaliska.

Historię tę opisała Magdalena Genowa w książce pt. Bułgaria. Złoto i rakija.

W trakcie prac wykopaliskowych przebadano prawie 300 grobów, z których większość zawierała jedynie skromne wyposażenie, składające się głównie z ceramiki. Jednak w kilku znajdowały się prawdziwe skarby. Najbogatszy grób, w którym spoczywało ciało około 50-letniego mężczyzny, zawierał ponad 1000 złotych artefaktów o wadze półtora kilograma! W sumie w wyniku prowadzonych do 1976 roku prac archeologicznych w pobliżu Warny znaleziono ponad tysiąc przedmiotów wykonanych ze złota o łącznej wadze ponad sześciu kilogramów.

Prehistoryczne złoto na wystawie w Muzeum Archeologicznym w Warnie otwartej w 50-lecie ich odkrycia można będzie obejrzeć do 24 grudnia 2022 r.

fot: Grzegorz Micuła /Read&fly Magazine