Grzegorz MicułaTrnawa to ciekawe miasto, nie tylko dzięki zabytkom, których tu jest mnóstwo, czy średniowiecznemu genius loci. Nowoczesne miasto z uroczym historycznym centrum, ze względu na historię, która pozostawiła tu liczne kościoły, pałace i klasztory oraz budynki jezuickiego uniwersytetu nazywane bywa małym (lub słowackim) Rzymem.
Po raz pierwszy Beli IV prawa wolnego miasta królewskiego, jako pierwsze miasto na terenie współczesnej Słowacji. W Trnawie 11 września 1382 r. zmarł Ludwik Węgierski, król Węgier i Polski.
W XVI i XVII wieku Trnawa stała się ważnym ośrodkiem handlowym i kulturalnym. W 1543 roku, po zajęciu przez Turków Ostrzyhomia, do Trnawy przeniósł się arcybiskup wraz z ostrzyhomską kapitułą a miasto na okres prawie 300 lat (do 1820 roku) stało się ośrodkiem kulturalnym oraz centrum życia religijnego w ówczesnych Węgrzech. Jako stolica kościoła węgierskiego miasto stało się siedzibą licznych zgromadzeń klasztornych
Wszystkie zabytki Trnawy znajdują się w historycznym centrum miasta częściowo otoczonym murem obronnym. Najważniejszym punktem jest rynek (Trojičné námestie) z wieżą miejską oraz ulica Hlavna (Główna) zamieniona w deptak.
Przed katedrą św. Jana Chrzciciela stoi pomnik upamiętniający wizytę papieża św. Jana Pawła II, który odwiedził Trnawę i ten kościół w 2003 roku. Sam kościół nazywany Uniwersyteckim ma wymiary 61 na 28 metrów, a najcenniejszym elementem wyposażenia świątyni i jego główną atrakcją jest jeden z największych drewnianych ołtarzy w Europie, o wysokości ponad 20 metrów i prawie 15 m. szerokości. W ołtarzu umieszczony jest obraz przedstawiający Chrzest Pański. Ołtarz uchodzi za najpiękniejsze barokowe dzieło na Słowacji.
Gotycka Bazylika św. Mikołaja to najstarszy kościół w Trnawie i znajduje się w najwyższym punkcie miasta. Świątynia pełniła funkcję katedry węgierskich prymasów; Wzniesiona w XIV w., później przebudowana w stylu barokowym. W przedsionku są gotyckie freski, a w prawej nawie ołtarz z 1635 r. Pięknie prezentują się witraże nad głównym ołtarzem oraz bogato rzeźbione stalle. Dwuwieżowa budowla jest miejscem pielgrzymek i sanktuarium maryjnym, a to za sprawą cudownego obrazu łaskawej Matki Boskiej Trnawskiej. w bocznej, barokowej kaplicy dobudowanej w XVIII wieku przez arcybiskupa Imricha Eszterházy. Obraz do Trnawy trafił pod koniec XVI weku, a już w 1663 roku miał miejsce pierwszy cud. Gdy Turcy plądrowali okolicę, Matka Boska zapłakała krwawymi łzami i najeźdźcy zaniechali ataku. Podobna sytuacja miała miejsce w roku 1708 roku, podczas antyhabsburskiego Powstania Franciszka II Rakoczego a ostatni raz w 1710, kiedy to po procesji z obrazem ulicami miasta zakończyła się epidemia dżumy.
Z kolei gotycki kościół św. Heleny to najmniejszy i najstarszy kościół w Trnawie, zbudowany w XIV wieku. Wewnątrz zachowało się oryginalne sklepienie krzyżowo-żebrowe. Na fasadzie, nad portalem wejściowym znajduje się kamienna rzeźba przedstawiająca: św. Elżbietę, św. Helenę i św. Barbarę.
W mieście jest jeszcze kilka innych kościołów: Najświętszej Trójcy (trynitarski), Św. Jakuba Apostoła (franciszkański), św. Anny, Wniebowstąpienia NMP (klarysek), Św. Józefa pierwotnie kalwiński, oraz kościół ewangelicko-augsburgski.
W 1635 roku, kardynał Peter Pázmány, wybitny pisarz epoki baroku, założył w Nagyszombat jak ówcześnie nazywała się Trnawa uniwersytet węgierski z wydziałami teologii, filozofii, medycyny i prawa oraz z obserwatorium astronomicznym i teatrem. Po 142 latach w 1777 roku Uniwersytet przeniesiono do Budy. Do dzisiaj w sąsiedztwie kościoła św. Jana Chrzciciela znajduje się zespół 9 budynków dawnego uniwersytetu, wydziałów teologicznego i filozoficznego, lekarskiego i prawa, Adalbertinum, Stefaneum, Marianum, Rubrorum i Konwikt Szlachecki. Obecnie w Trnawie od 1992 r. działa Uniwersytet św. św. Cyryla i Metodego
Centralnym punktem starego miasta jest otoczony barokowymi kamienicami Plac św. Trójcy (Trojičné námestie), którego nazwa pochodzi od ustawionej na nim Kolumny Trójcy Przenajświętszej, z przedstawioną koronacją Matki Boskiej przez Trójcę Świętą. To najstarsza, i najpiękniejsza kompozycja rzeźbiarską w Trnawie, która jest dziękczynieniem za ochronę miasta przed epidemią w 1695 roku.
Przy rynku stoją Ratusz oraz najstarszy na Słowacji teatr wzniesiony w 1831 roku Teatr Jána Palárika (Divadlo Jána Palárika).Jak na owe czasy był to duży obiekt: na widowni mogło się zmieścić 548 widzów.
Przy centralnie położonym Placu św. Trójcy znajduje się także jeden z symboli Trnawy – Wieża Miejska (Mestská Veža). Zbudowana w 1574 roku przez mistrza Jakuba ma 57 metrów wysokości i jest to najwyższy budynek na starym mieście. Wieża pełniła funkcje strażnicze, oraz stanowiła symbol dobrobytu miasta. W przeszłości wypatrywano z niej wrogów, a dzisiaj jest najlepszym punktem widokowym na Trnawę oraz okolicę. Na taras widokowy prowadzą 143 dość wygodne schody, w środku znajduje się informacja turystyczna oraz zegar z 1729 roku. Na szczycie wierzy umieszczono pozłacaną figurę Matki Boskiej.
Trnawa była miastem wielu religii, istniała tu m.in. duża diaspora żydowska. W drugiej połowie XIX wieku zbudowana tu została okazała synagoga w stylu mauretańsko-bizantyjskim, z wieżami zwieńczonymi kulistymi kopułami, jeden najbardziej oryginalnych budynków w mieście. Bożnica należąca do nowoczesnego nurtu judaizmu została zdewastowana podczas II wojny światowej, W odnowionej budowli mieści się obecnie centrum sztuki współczesnej gdzie organizowane są wystawy i koncerty. Przed synagogą stoi pomnik poświęcony pomordowanym żydowskim mieszkańcom Trnawy.
Natomiast Ortodoksyjna synagoga to niepozorny budynek z pięknie odrestaurowanym wnętrzem zamieniony w klimatyczną kawiarnię “Synagoga Café”. To miejsce, które oddycha historią. Goście doceniają niepowtarzalną atmosferę, piękne polichromie i dbałość o wygodę. Pośrodku sali stoją stoliki a po bokach urządzono kameralne boksy z wygodnymi sofami oraz półkami z książkami. Serwowana tu jest doskonała kawa oraz ciasta. W 2010 roku, “Synagoga Café” otrzymała nagrodę za „Najpiękniej Odbudowany Budynek Sakralny na Słowacji”. www.synagogacafe.sk
W średniowieczu XIII–XVI wieku Trnawa otoczona była 3 kilometrowym murem obronnym, wzmocnionym 35 basztami. Wciągu stu lat do ich budowy zużyto 4,3 miliona cegieł. Do miasta prowadziły 4 bramy, z których do dzisiaj zachowała się tylko jedna. Trnawskie fortyfikacje należą do największych i najlepiej zachowanych na Słowacji.
Przy jednej z piękniejszych uliczek Trnawy – ulicy Mikuláša Schneidra – Trnavského, na attyce u szczytu jednej z kamienic, widnieje napis „Ja obca kiedyś przebywałam pod tym dachem“. Tutaj bowiem przez pewien czas w XVII wieku było przechowywane regalium węgierskie – Korona św. Stefana.
Pole golfowe Golf Trnava położone jest w bezpośrednim sąsiedztwie miasta. 6,5 hektarowy obszar z zadaszoną strzelnicą, 9 dołkowym boiskiem treningowym, o długości 1000 metrów, przeznaczone jest nie tylko dla aktywnych golfistów, ale także dla amatorów, którzy mogą spróbować swoich sił w tym sporcie. Do dyspozycji są instruktorzy, i kawiarnia. Można także zagrać w footgolf przy pomocy piłki. www.golftrnava.sk
70-tysięczna Trnawa uprzemysłowiona została na początku XX wieku. Jest jednym z centrów słowackiego przemysłu motoryzacyjnego z dużą fabryką samochodów PSA Peugeot zbudowaną w 2005 roku i wieloma mniejszymi producentami części samochodowych. Powstają tu m.in. mikrobusy TAZ W pobliżu miasta w pobliżu wsi Jaslovske Bohunice znajduje się elektrownia jądrowa.
Jak dojechać: Lotnisko Bratysława jest 40 km od Trnawy. Pociągiem z Bratysławy jedzie się 30 minut. Trnawa posiada bezpośrednie połączenia kolejowe z Wiedniem i Warszawą. W pobliżu miasta przebiega autostrada D1. Dojechać tu można autobusem z Warszawy i Poznania.
Okolice Trnavy
Kilkanaście kilometrów na zachód od Trnawy tozciąga się pokryte lasami pasmo Małych Karpat. na skraju których znajduje się malowniczy romantyczny zamek Smolenice.
Wzdłuż pasma przebiega Małokarpacki Szlak Wina, gdzie można degustować tutejsze trunki w większych winiarniach jak Karpacka Perła, czy mniejszych jak n.p. Wina z Młyna. Jeśli już o trunkach mowa to warto wspomnieć, że produkowane są tu miody pitne – medoviny,
We wsi Dolna Krupa firma Apimed wytwarza ponoć najlepszy miód pitny na świecie. Faktem jest, że w ostatnich latach zdobyła ponad sto medali na targach winiarskich! Doskonałe miody pitne powstają także w firmie Vcelowina w Smolenicach gdzie można odpoczywać i degustować wyrabiane tu napitki w pięknym ogrodzie u podnóża zamku. We wspomnianej już Dolnej Krupie jest wspaniałe rozarium Marii Henrietty Chotek oraz pałac z wielkim parkiem angielskim, gdzie w Domku Ogrodnika mieszkał Ludvig van Beethoven, który napisał tu swoją “Sonatę Księżycową”.
fot: Grzegorz Micuła/Read&Fly Magazine
