20

Rzym od wieków przyciąga podróżników z całego świata. Zachwyca nie tylko swoją imponującą architekturą, bogatym dziedzictwem kulturowym i niezrównanym romantyzmem, ale również możliwością odkrywania jego skarbów bez wydawania fortuny. Oto lista 25 najlepszych atrakcji, które są za darmo i pozwolą w pełni poczuć magię tego niezwykłego miejsca, nie nadwyrężając budżetu.

Dla zachodniej cywilizacji Rzym jest nie tyle miastem, co punktem odniesienia. To tu bije źródło kultury i naszej europejskiej historii. Wyjazd do Rzymu to nie tylko duchowa pielgrzymka – choć to też, ale i wspaniała lekcja tego co ważne. Nawiązań do filmów i książek jest tyle, że wyjazd do Wiecznego Miasta powinien być obowiązkowy dla każdego Europejczyka. A, że nie musi być drogi – świadczy o tym liczba atrakcji, które są tu całkowicie za darmo.

Bazylika i Plac Św. Piotra

Bazylika Świętego Piotra w Watykanie to miejsce, które stanowi serce chrześcijaństwa i prawdziwy cud architektury. Największy kościół Europy, dzieło genialnych artystów, takich jak Michał Anioł czy Bernini, zachwyca potęgą i duchowym pięknem. Wnętrze skrywa wiele arcydzieł, w tym Pietę Michała Anioła – pełną delikatności i emocji rzeźbę przedstawiającą Maryję trzymającą ciało Jezusa.

Nie tylko wnętrze bazyliki, ale i sam Plac św. Piotra przyciąga miliony odwiedzających. Kolumnada Berniniego, symbolicznie obejmująca wiernych niczym ramiona, tworzy scenę zapierającą dech w piersiach. Dla dzieci i dorosłych dodatkową atrakcją jest fakt, że Watykan to najmniejsze państwo świata. Żeby się tu znaleźć trzeba przekroczyć prawdziwą międzynarodową granicę. Wizy, ani bilety, na szczęście nie będą nam potrzebne. Wejście na plac i do bazyliki św. Piotra jest za darmo. Aby uniknąć długich kolejek, warto przybyć wcześnie rano – idealnie około godziny 7:30.
Stacja metra: Ottaviano

Spotkanie z Papieżem

Audiencje generalne z papieżem w Watykanie to niepowtarzalna okazja, by osobiście doświadczyć duchowej atmosfery Stolicy Apostolskiej. Spotkania odbywają się w każdą środę o 9:30 na Placu Św. Piotra lub w sali Pawła VI. Papież Pius XI zapoczątkował tę tradycję w 1930 roku. W niedzielne południa papież prowadzi modlitwę Anioł Pański z okna Pałacu Apostolskiego. Warto przybyć wcześniej, aby przejść kontrole bezpieczeństwa i znaleźć dobre miejsce.
Stacja metra Ottaviano.

Na antycznym rynku

Spacerując wzdłuż Via dei Fori Imperiali, można podziwiać jedno z najbardziej niezwykłych miejsc w Rzymie – Forum Romanum. Dawne serce starożytnego miasta, pełne ruin świątyń, łuków triumfalnych i kolumn, przenosi odwiedzających do czasów, gdy Rzym był centrum świata. Choć wejście na teren Forum wymaga biletu, wiele jego zabytków można podziwiać za darmo z pobliskich ulic i tarasów widokowych.
Stacja metra: Colosseo

Pomarańcze na Awentynie

Niewielki Giardino degli Aranci, czyli Ogród Pomarańczowy, to oaza spokoju na wzgórzu Awentyn. Spacerując cienistymi alejkami, można cieszyć się aromatem pinii i cytrusów, ale to taras widokowy Terrazza Belvedere Aventino jest największą atrakcją tego miejsca. Rozciąga się stąd zachwycający widok na panoramę Rzymu – od zakola Tybru aż po kopułę Bazyliki św. Piotra.
Stacja metra: Circo Massimo

Poetycka brama do historii

Most Anioła, zbudowany w 134 roku n.e. przez cesarza Hadriana, to majestatyczna przeprawa nad spokojnym nurtem Tybru, łącząca brzegi Wiecznego Miasta z Zamkiem Świętego Anioła. Pierwotnie pełnił funkcję reprezentacyjnego wejścia do cesarskiego mauzoleum, które z czasem przekształciło się w twierdzę, a później w papieską rezydencję. Dziś Most Anioła jest jednym z najbardziej malowniczych miejsc w Rzymie, gdzie widać doskonałą grę światła odbijającego się w wodach Tybru i monumentalną kopułę Bazyliki św. Piotra dominującą na horyzoncie.

Most zdobi dziesięć anielskich figur dłuta Berniniego i jego uczniów. Każdy z aniołów trzyma narzędzie Męki Pańskiej – od korony cierniowej po krzyż – tworząc symboliczne połączenie między ziemskim a boskim wymiarem Zbawiciela. Spacerując po tej kamiennej alei, trudno oprzeć się wrażeniu, że czas zwolnił, a historia staje się niemal namacalna.
Stacja metra: Lepanto

Echo starożytnego zgiełku

Dziś Circus Maximus to spokojne zielone tereny spacerowe, ale niegdyś rozbrzmiewał tu ogłuszający ryk tłumu i huk rydwanów pędzących po żwirowej arenie. Wybudowany w dolinie między wzgórzami Palatyn i Awentyn, Circus był jednym z największych obiektów widowiskowych starożytnego Rzymu – mógł pomieścić aż 250 000 widzów, gotowych na emocje związane z wyścigami, procesjami czy igrzyskami ku czci bogów.

Choć z marmurowych trybun pozostały jedynie ślady, to miejsce zachowało swoją potęgę. Obecnie mieszkańcy i turyści spacerują po rozległych trawnikach, biegają wzdłuż starożytnego toru i przystają na chwilę zadumy. Pod powierzchnią wciąż kryją się opowieści o triumfach i tragediach gladiatorów oraz woźniców, których nazwiska były sławne w całym imperium.
Stacja metra: Circo Massimo

Barokowa gra złudzeń

Kiedy w XVII wieku wznoszono kościół św. Ignacego Loyoli, jego budowniczowie pragnęli stworzyć arcydzieło, które przyciągnie wzrok ku niebu. Świątynia, poświęcona założycielowi zakonu jezuitów, zachwyca iluzjonistycznymi freskami Andrei Pozza, które wydają się burzyć granicę między rzeczywistością a sztuką. Patrząc na sklepienie, gdzie postacie unoszą się w wirze niebiańskiej chwały, trudno uwierzyć, że to tylko płaska powierzchnia.

Największą atrakcją jest jednak pozorna kopuła, którą Pozzo stworzył za pomocą perspektywicznego malarstwa. Brak funduszy na prawdziwą konstrukcję nie przeszkodził artyście w stworzeniu złudzenia monumentalnej kopuły, która zdaje się sięgać niebios. Aby podziwiać to dzieło w pełnej okazałości, wystarczy spojrzeć na nie przez ustawione wewnątrz lustro.
Stacja metra: Barberini

Triumf Imperium

Łuk Konstantyna, tuż obok Koloseum, to wspaniała opowieść wyryta w kamieniu. Wzniesiony w 315 roku n.e. dla uczczenia dziesięciolecia rządów cesarza Konstantyna Wielkiego i jego zwycięstwa nad Maksencjuszem, symbolizuje przełomowy moment w historii Rzymu – triumf chrześcijaństwa nad starożytnymi wierzeniami.

21-metrowa konstrukcja, złożona z trzech łuków, jest niczym kolaż sztuki czasów cesarstwa: zdobią ją reliefy pochodzące z wcześniejszych pomników, co uczyniło łuk prawdziwym muzeum cesarskich narracji. Sceny bitewne, pochody i boskie interwencje pokazują, jak imperialna propaganda przenikała każdy detal rzymskiej architektury.
Stacja metra: Colosseo

Prawda prosto z ust

Kościół Santa Maria in Cosmedin, z charakterystyczną średniowieczną dzwonnicą, słynie przede wszystkim z tajemniczych Ust Prawdy (Bocca della Verità). Ten starożytny marmurowy medalion, liczący ponad 2000 lat, stał się legendarnym „detektorem kłamstw”. Według tradycji, każda osoba składająca fałszywą przysięgę, wkładając rękę do otworu w rzeźbie, ryzykuje jej utratę. Kiedyś symbolizował mądrość i sprawiedliwość, dziś jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych atrakcji Rzymu. W rzeczywistości mógł mieć bardziej prozaiczną funkcję – pokrywy wejścia do miejskich wodociągów. Przy kościele znajduje się także szklany relikwiarz z czaszką św. Walentego, patrona zakochanych.

Wstęp do kościoła jest bezpłatny, natomiast podejście do Ust Prawdy wymaga niewielkiej opłaty (2 €), przeznaczonej na renowację świątyni.
Stacja metra: Circo Massimo

Arcydzieła Caravaggia

Przytulona do Piazza del Popolo bazylika Santa Maria del Popolo to skarbnica dzieł sztuki ukryta za skromną fasadą. Zbudowany w miejscu, gdzie według legendy znajdował się grobowiec cesarza Nerona, kościół przyciąga miłośników sztuki pragnących podziwiać monumentalne obrazy Caravaggia: Nawrócenie św. Pawła i Ukrzyżowanie św. Piotra. Dwa arcydzieła włoskiego mistrza baroku, pełne dramatyzmu i intensywnej gry światłocieni, wywierają niezatarte wrażenie.

Plac, na którym stoi bazylika, można podziwiać z pobliskiego tarasu widokowego na wzgórzu Pincio, skąd rozciąga się jedna z najpiękniejszych panoram Rzymu.
Stacja metra: Flaminio

Z wizytą u rodziny Borghese

Ogrody Villa Borghese, niegdyś prywatna posiadłość arystokratycznej rzymskiej rodziny, dziś są jednym z najpiękniejszych parków miejskich, otwartym dla wszystkich spragnionych wytchnienia od miejskiego zgiełku. Ten malowniczy zielony zakątek pełen jest fontann, ogrodów kwiatowych, alei piniowych i palmowych, a w jego sercu znajduje się słynna Galeria Borghese, mieszcząca znakomitą kolekcję sztuki z dziełami takich mistrzów jak Bernini, Caravaggio czy Rafael.

Ogrody to idealne miejsce na relaksujący spacer, piknik lub aktywny wypoczynek – można tu wypożyczyć rower-rikszę, popływać łódką po stawie lub spędzić czas z dziećmi na placach zabaw. Koniecznie warto wspiąć się na wzgórze Pincio, skąd rozciąga się spektakularna panorama Rzymu z Bazyliką św. Piotra na horyzoncie. Widok o zachodzie słońca to prawdziwa uczta dla zmysłów.
Stacja metra: Flaminio

Quo Vadis

Via Appia, nazywana przez starożytnych „królową dróg” (regina viarum), to najstarsza i najsłynniejsza rzymska arteria, której historia sięga końca IV wieku p.n.e. Droga, łącząca Forum Romanum z portem w Brindisi nad Adriatykiem, była nie tylko kluczowym szlakiem handlowym i wojskowym, ale także świadectwem inżynieryjnego geniuszu Rzymian. Dziś, pomimo upływu wieków, jej zachowane odcinki stanowią fascynującą podróż w czasie – kamienne płyty, monumentalne grobowce i starożytne ruiny przywołują obrazy dawnej świetności Imperium Rzymskiego.

Na trasie Via Appia znajduje się słynny kościół Quo Vadis (Chiesa di Santa Maria delle Piante), upamiętniający dramatyczną scenę opisaną w chrześcijańskiej tradycji. Według legendy, właśnie tutaj uciekający z Rzymu św. Piotr miał spotkać Chrystusa i zadać Mu słynne pytanie: „Quo vadis, Domine?” („Dokąd idziesz, Panie?”). Odpowiedź Jezusa skłoniła apostoła do powrotu i ostatecznego męczeństwa w Rzymie. Scena ta stała się inspiracją dla Henryka Sienkiewicza, autora powieści Quo vadis, która przyniosła mu literackiego Nobla.
Stacja metra: Piramide/Garbatella.

Ulubiony kościół papieża Franciszka

Bazylika Papieska Santa Maria Maggiore to największy i najważniejszy z osiemdziesięciu rzymskich kościołów poświęconych Matce Bożej. Ta ogromna świątynia, wzniesiona w 432 roku z inicjatywy papieża Sykstusa III na Wzgórzu Eskwilińskim, należy do siedmiu kościołów pielgrzymkowych i czterech bazylik papieskich Rzymu – obok Bazyliki św. Piotra, św. Jana na Lateranie i św. Pawła za Murami. To też ulubiona rzymska świątynia papieża Franciszka. Wiadomo, że tu właśnie życzy sobie być pochowany. Z dala od Watykanu. 

Legenda głosi, że miejsce budowy wskazała sama Matka Boża, ukazując się we śnie papieżowi Liberiuszowi. Niezwykłe wydarzenie miało zostać potwierdzone przez cud: 5 sierpnia, w środku upalnego lata, na wzgórzu spadł śnieg. Ten dzień upamiętniany jest co roku podczas uroczystości, gdy z sufitu bazyliki zrzucane są białe płatki kwiatów. Z tego powodu bazylika znana jest również jako Bazylika Matki Boskiej Śnieżnej.

Zabytkowy charakter świątyni podkreśla XIV-wieczna dzwonnica – najwyższa w Rzymie, sięgająca 75 metrów. W jej wnętrzu znajdują się niezwykłe skarby: pod głównym ołtarzem przechowywane są relikwie Żłóbka, które przyciągają wiernych przez cały rok. Po lewej stronie na pielgrzymów czeka cudowny obraz Matki Bożej Salus Populi Romani, uznawany za opiekunkę Rzymu.

Na uwagę zasługuje także bogato zdobiony sufit bazyliki – pokryty złotem przywiezionym z Nowego Świata jako dar z wyprawy Krzysztofa Kolumba.

Santa Maria Maggiore jest łatwo dostępna i stanowi ważny punkt orientacyjny w centrum miasta. Zlokalizowana zaledwie 5 minut spacerem od głównego dworca Roma Termini.
Stacja metra: Termini

Espresso na barokowej piazza

Piazza Navona to jeden z najbardziej tętniących życiem i najpiękniejszych placów Rzymu, będący prawdziwym festiwalem architektury i sztuki. Otoczony wspaniałymi barokowymi budynkami, przyciąga turystów swoimi eleganckimi fontannami, tajemniczym egipskim obeliskiem oraz stylowymi włoskimi kawiarniami, które zachęcają do chwili relaksu przy filiżance aromatycznego espresso.

W centralnym punkcie placu wnosi się XVII-wieczny kościół Sant’Agnese in Agone, wybudowany w miejscu męczeńskiej śmierci św. Agnieszki. Bogato zdobione wnętrze skrywa cenną relikwię – czaszkę świętej, stanowiącą obiekt kultu i podziwu. Piazza Navona to idealne miejsce na spokojny spacer, artystyczną ucztę dla oczu oraz krótką przerwę podczas odkrywania rzymskich skarbów.
Stacja metra: Barberini

Najsłynniejsza fontanna świata

Fontanna di Trevi to jeden z najbardziej rozpoznawalnych symboli Rzymu i obowiązkowy punkt każdej wizyty w Wiecznym Mieście. Dotarcie do tego barokowego arcydzieła jest wyjątkowo proste – to najpopularniejsza atrakcja Rzymu i wystarczy, że znajdziemy się w pobliżu, a do di Trevi poniesie nas tłum turystów. Niezależnie od pory dnia czy nocy, miejsce to tętni życiem – przyciąga zarówno tych, którzy pragną uwiecznić je na zdjęciu, jak i tych, którzy wrzucają monetę do wody, wierząc w tradycję mówiącą, że zapewni im to powrót do Rzymu.

Aby uniknąć największych tłumów, warto zaplanować wizytę w godzinach porannych, kiedy fontanna jest jeszcze mniej oblegana.
Stacja metra: Barberini

Miasto u stóp

Wzgórze Janikulum (Gianicolo) to jedno z najbardziej malowniczych miejsc w Rzymie. Z punktu widokowego Belvedere del Gianicolo można podziwiać rozległe pejzaże Wiecznego Miasta, z charakterystycznym Ołtarzem Ojczyzny (Altare della Patria) wznoszącym się nad Placem Weneckim.

Najlepszym momentem na wizytę jest zachód słońca, gdy Rzym zanurza się w ciepłych, złocistych barwach. To idealna chwila, by zatrzymać się na chwilę i wchłonąć magię miasta, które od wieków inspiruje podróżników i artystów.
Do punktu widokowego najwygodniej dojechać autobusem 115, który odjeżdża z pętli przy Via Paola, niedaleko Zamku Świętego Anioła.

Świątynia ponad wszystkie

Panteon, niemal 2000-letnia świątynia poświęcona bogom z całego Imperium Romanum, to jedno z najważniejszych miejsc do odwiedzenia w Rzymie – i jedno z najlepszych, jeśli szukasz darmowych atrakcji. Ten wyjątkowy zabytek jest najlepiej zachowanym budynkiem z czasów starożytnego Rzymu.

W czasach starożytnych wewnątrz świątyni znajdował się ceremonialny ołtarz, na którym składano ofiary ze zwierząt, a dym unosił się przez charakterystyczny otwór w szczycie kopuły – oculus, nazywany „wszystkowidzącym okiem niebios”. W VII wieku Panteon został przekształcony w katolicki kościół Santa Maria ad Martyres, znany również jako kościół Najświętszej Marii Panny od Męczenników.

Kopuła Panteonu, o imponującej średnicy 43,6 metra, przez ponad tysiąc lat była największą na świecie. Jej konstrukcja stała się inspiracją dla Michała Anioła, który studiował ją przed rozpoczęciem prac nad kopułą Bazyliki św. Piotra. Wnętrze świątyni kryje grobowce wybitnych postaci, w tym pierwszego króla zjednoczonych Włoch – Wiktora Emanuela II, jego syna Umberta I oraz słynnego renesansowego artysty Rafaela Santiego. Panteon, wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, to prawdziwy skarb architektoniczny i historyczny.

Panteon jest usytuowany w sercu starego Rzymu. Choć przed wejściem często ustawiają się długie kolejki, nie warto się zrażać – przesuwają się one zaskakująco szybko, dając każdemu szansę na zetknięcie z tym niezwykłym świadectwem historii.
Stacja metra: Barberini

Schody do nieba

Turyści odwiedzający Rzym chętnie przystają na Schodach Hiszpańskich – jednej z najbardziej rozpoznawalnych ikon Wiecznego Miasta. Monumentalne schody, liczące 138 stopni, wznoszą się od eleganckiego Piazza di Spagna ku strzelistym wieżom kościoła Trinità dei Monti. Konstrukcja, ukończona w 1725 roku, została ufundowana przez francuskiego dyplomatę Étienne’a Gueffiera, ale swoją nazwę zawdzięcza sąsiadującej ambasadzie Hiszpanii. Włosi jednak trzymają się tradycyjnej nazwy – Scalinata di Trinità dei Monti.
Schody są wąskie i strome, co czyni je nieco zdradliwymi po deszczu. Na szczycie schodów roztacza się widok na pulsujące życie placu.
Stacja metra: Spagna

Tu Winicjusz podrywał Ligię

Zatybrze, czyli Trastevere, to serce artystycznej bohemy Rzymu, znane z brukowanych uliczek, malowniczych kamienic i tętniącego życia nocnego. Centralnym punktem dzielnicy jest Piazza di Santa Maria in Trastevere, na którym stoi bazylika pod tym samym wezwaniem – prawdopodobnie pierwsze oficjalne miejsce kultu chrześcijańskiego w Rzymie. Wnętrze bazyliki zachwyca bogactwem XII-wiecznych mozaik i majestatycznymi kolumnami.
Każdej niedzieli w godzinach porannych Porta Portese przyciąga tłumy na największy pchli targ w Rzymie, gdzie na miłośników staroci i unikatów czekają niezliczone skarby.
Stacja metra: Piramide

Mroczne kwiaty

Campo dei Fiori, mimo swojej nazwy – „Pole Kwiatów” – kryje mroczną historię. W XVI wieku plac służył jako miejsce egzekucji. To tutaj w 1600 roku spalono na stosie filozofa Giordano Bruno, którego pomnik stoi dziś pośrodku placu. Dzisiejsze Campo dei Fiori tętni życiem. W ciągu dnia rozstawiają się tu stragany pełne owoców, warzyw i przypraw, a wieczorem plac zamienia się w centrum nocnego życia z licznymi barami i restauracjami.
Stacja metra: Colosseo

Orgazm w marmurze

Niepozorna fasada kościoła Santa Maria della Vittoria kryje jedno z największych dzieł baroku – „Ekstazę św. Teresy” autorstwa Berniniego. Wyrzeźbiona w marmurze scena przedstawia moment mistycznego uniesienia świętej. Rzeźba znajduje się w Kaplicy Cornaro, gdzie światło wpadające przez okna tworzy niemal teatralny efekt. Warto zaplanować wizytę po południu, kiedy promienie słońca najlepiej oświetlają dzieło.
Stacja metra Repubblica.

Projekt geniusza

W samym sercu Kapitolu leży Piazza del Campidoglio – mistrzowskie dzieło Michała Anioła, które mimo ukończenia dopiero w XVII wieku, zachowało pierwotną wizję artysty. Symetryczny układ placu otoczony jest przez trzy monumentalne pałace, które dziś mieszczą Muzea Kapitolińskie. Prowadzące do placu Schody Kapitolińskie dodają całej kompozycji majestatycznego charakteru.
Stacje metra Cavour lub Colosseo.

Rogi Mojżesza

Bazylika Św. Piotra w Okowach (San Pietro in Vincoli) słynie z dwóch niezwykłych skarbów: kajdan św. Piotra, które przechowywane są pod ołtarzem, oraz posągu Mojżesza dłuta Michała Anioła. Charakterystyczne rogi na głowie proroka są wynikiem błędnego tłumaczenia hebrajskiego słowa „karan” jako „keren”. Aby zobaczyć te arcydzieła, należy wspiąć się po stromych schodach prowadzących z Via Cavour.
Stacja metra Cavour

Historia w marmurze

Nad Forami Cesarskimi wznosi się Kolumna Trajana, która w płaskorzeźbach na 23 marmurowych spiralnych zwojach opowiada historię zwycięskich kampanii cesarza przeciwko Dakom. Monument, będący jednocześnie miejscem spoczynku cesarza, uznawany jest za jedno z największych dzieł rzymskiej sztuki narracyjnej.
Stacja metra Cavour

Spotkanie z kulturą dla każdego

Każdego pierwszego dnia miesiąca Rzym otwiera swoje skarby dla wszystkich. Koloseum, Forum Romanum, Galeria Borghese czy nowoczesne kolekcje Galleria Nazionale d’Arte Moderna zapraszają gości bez konieczności kupowania biletu. To wyjątkowa okazja, by doświadczyć bogactwa sztuki i historii, choć warto pamiętać, że tego dnia kolejki bywają wyjątkowo długie. Również Muzea Watykańskie – w każdą ostatnią niedzielę miesiąca – otwierają swoje drzwi, odsłaniając przed zwiedzającymi skarby, takie jak Kaplica Sykstyńska czy apartamenty Rafaela. Bezpłatne dni to nie tylko gratka dla miłośników sztuki, ale także szansa na odkrycie Rzymu jako miasta, które bezustannie inspiruje, edukuje i przyciąga ludzi z całego świata.