Alicja MicułaMikołaj Kopernik, kojarzony z Toruniem gdzie się urodził, ponad połowę swojego życia spędził na olsztyńskim Zamku. Swoją urodą Warmia przyciągnęła również Roberta Lewandowskiego, który zbudował swój dom niedaleko Olsztyna.
Swoje związki ze stolicą Warmii i Mazur mają również Napoleon Bonaparte i Święty Mikołaj. Współczesny Olsztyn zachwyca największym w Europie Lasem Miejskim. W granicach miasta są również jeziora i rzeki, po których można pływać lub znaleźć się na plaży właściwie już chwilę po wyjściu z domu.
Poza przyrodniczymi walorami Olsztyna są tu też liczne zabytki związane z Mikołajem Kopernikiem, który spędził tu 40 lat swojego życia. Najciekawszymi obiektami zabytkowymi Olsztyna są: Zamek Kapituły Warmińskiej z XIV w., Bazylika Konkatedralna Św. Jakuba, Wysoka Brama i architektura obronna Warmii z XIV w.
Wiosna zaczęła się w Olsztynie
Właśnie w Olsztynie, podczas swoich badań Mikołaj Kopernik ustalił równonoc wiosenną, a więc wiosna rozpoczęła się na Zamku w Olsztynie. W tym roku mija 550. rocznica urodzin wielkiego astronoma. Wizyta w olsztyńskim Obserwatorium Astronomicznym, poznanie historii odkryć Kopernika i popatrzenie z innej perspektywy na Wszechświat może stać się początkiem odkrywania tajemnic Kosmosu.
Obserwatorium Astronomiczne mieści się w XIX-wiecznej wieży ciśnień, która jest jednocześnie wieżą widokową. Nieopodal znajduje się planetarium, przenoszące widza w świat planet, gwiazd i galaktyk (www.planetarium.olsztyn.pl).
Śladami Kopernika
Kopernik poznał instrumenty astronomiczne i nauczył się posługiwać tablicami astronomicznymi podczas studiów na krakowskiej uczelni. W 1500 roku w Rzymie, w nocy z 5 na 6 listopada, miał okazję obserwować zaćmienie Księżyca. Światowej sławy uczony, poza odkryciami astronomicznymi i dziełem swojego życia zatytułowanym „De revolutionibus orbium coelestium” (O obrotach sfer niebieskich) był kanonikiem, prawnikiem, matematykiem, lekarzem i ekonomistą.
Na jego cześć w 550. rocznicę urodzin zorganizowano w Polsce Światowy Kongres Kopernikański. Również dla uczczenia urodzin Mikołaja Kopernika Muzeum Warmii i Mazur zorganizowało specjalną wystawę, która nosi tytuł „Copernici tempus et studium. Czas i praca Kopernika”.
Drogowy szlak turystyczny, upamiętniający postać Mikołaja Kopernika i jego związki z regionami przez które przebiega, liczy ok. 590 kilometrów (https://szlakkopernikowski.pl/pl/).
Święty Mikołaj i węgorze
Nie tylko zimą w Olsztynie można spotkać Świętego Mikołaja, ponieważ jednym z miast partnerskich Olsztyna jest Rovaniemi, w którym mieszka i przygotowuje wraz z Elfami świąteczne prezenty dla dzieci. Święty Mikołaj lubi ryby – szczególnie węgorze – i wędkowanie na jeziorze Ukiel.
Marcepan, Dzyndzałki Warmińskie…
Kulinarną przygodę na Starym Mieście w Olsztynie rozpoczęliśmy warsztatami cukierniczymi „Marcepan Królewiecki” w kawiarni Moja”. Tradycje wypiekania marcepanowych słodkości – najstarszego produktu cukierniczego na świecie – odnowili Alicja i Tomasz Derdoń. Cechą charakterystyczną Marcepana Królewieckiego jest skarmelizowana górna warstwa uformowanego marcepana przy zachowaniu surowego spodu. Masę marcepanową z dodatkiem kremu/pomady piecze się w piecu zaledwie kilka chwil.
W skład Marcepana Królewieckiego wchodzą: migdały (minimum 50 proc.), cukier i woda różana. Różne smaki nadają mu nadzienia czekoladowe, cytrynowe lub pistacjowe (biała czekolada, śmietanka, pasta pistacjowa 99 proc.). Kawiarnia „Moja”, należąca do sieci Dziedzictwo Kulinarne Warmii, Mazur i Powiśla, wykorzystuje stare receptury i kultywuje cukiernicze tradycje (https://kawiarniamoja.pl/).
Kuchnia w restauracji „Cudne Manowce” słynie z wykorzystywania surowców miejscowych oraz warzyw i owoców rosnących i dojrzewających w naturalnych warunkach. Szef restauracji Tomasz Szmitkowski z miejscowych produktów tworzy na przykład Maść czarownic (smarowidło do chleba), a mąkę – ze starych odmian pszenicy (samopsza, płaskurka), nie tylko na Dzyndzałki Warmińskie – kupuje wyłącznie z najstarszego młyna w Reszlu. Więcej o kulinariach Olsztyna na: https://kulinarny.olsztyn.pl.
Napoleon i piwo
W bitwie pod Olsztynem (znanej też jako bitwa pod Jonkowem lub bitwa pod Barkwedą) armia Cesarstwa Francuskiego starła się z wojskami Imperium Rosyjskiego 3 lutego 1807 roku. Bitwa miała miejsce podczas kampanii rosyjskiej Napoleona Bonaparte, która toczyła się na terytorium Prus Wschodnich. Bitwa pod Olsztynem zakończyła się zwycięstwem Francuzów i umożliwiła Napoleonowi otwarcie drogi na północ oraz pościg za Rosjanami.
To właśnie ze wzgórza w dawnej wsi Gutkowo, a obecnie jednej z dzielnic Olsztyna, obok kościoła św. Wawrzyńca Napoleon Bonaparte obserwował ruchy swoich wojsk, przygotowujących się do starcia z wojskami rosyjskimi. Dzisiaj Gutkowo słynie z piwa warzonego w browarze rzemieślniczym Ukiel. Flagowym produktem browaru jest West Coast IPA, nagrodzone złotym medalem na konkursie piw Kraft Roku 2017 w Poznaniu. Srebrny medal w konkursie Kraft Roku 2022 otrzymał Belgian Bond, również z tego browaru.
Ogłoszenie Wyników KPR Kraft Roku 2023 planowane jest na 13 grudnia 2023, w trakcie Gali Finałowej KPR Kraft Roku w Krakowie. Czy wśród zwycięzców znowu znajdzie się Ukiel?
Browarnictwo na Warmii i Mazurach
Tradycje browarnictwa na Warmii i Mazurach sięgają początków zachodnioeuropejskiej kolonizacji ziem Prusów. Obecnie, dzięki współpracy historyków i piwowarów, odtwarza się tradycyjne piwa regionalne. Browar Ukiel stworzyli w dawnym warsztacie samochodowym Maciej Uszpolewicz i Leszek Gałaszewski. Warzelnia, tanki oraz ręczna linia butelkowa to teraz ich pasja i życie.
Jak mówi Maciej Uszpolewicz, w wieku 55 lat podjął najlepszą decyzję, całkowicie zmieniającą jego życie. W browarze przy ulicy Żurawiej 81 nazywany jest „Tatkiem”. Architektura browaru nawiązuje do typowo warmińskiej tradycji, z czerwoną cegłą i drewnem. Wokół zielono, leżaczki, stara jabłoń, kwitnie wielki jaśminowiec i przechadzają się dwie „browarowe” kotki. Aby je chronić, właściciele umieścili nawet znak informujący kierowców o kotach (http://www.ukielbrowar.pl).
Kajaki w środku miasta
Start do spływu kajakowego w centrum miasta raczej się nie zdarza często. W Olsztynie jest to jak najbardziej normalne. Łyna płynie w granicach miasta, więc co chwilę witamy kolejnych mieszkańców, którzy z mostów podziwiają nasze kajakowe wyczyny. Przepływamy pod najstarszym w Olsztynie mostem św. Jana Nepomucena i pod wiaduktami kolejowymi z XIX w. Obok zamku jest tak zwana przenoska, ponieważ mały wodospad, zwany Niagarą już niejednego kajakarza wrzucił pod wodę.
Po opuszczeniu centrum miasta płyniemy przez Las Miejski, wśród kaczek z kaczętami i żółtych grążeli. Zanim Łyna połączy się z rzeką Wadąg, kończymy nasz spływ przy jednej z pięciu elektrowni na rzece. Szlak kajakowy na Łynie ma rozmaity stopień trudności. Poza tym spokojnym odcinkiem miejskim rzeka ma też charakter górski między jeziorem Ustrych a wsią Ruś (https://kajaki-olsztyn.pl/).
Jezioro Ukiel zwane Krzywym o powierzchni 412 ha jest największym jeziorem w Olsztynie. Znajdują się przy nim ośrodki wypoczynkowe, przystanie żeglarskie (w tym przystań Olsztyńskiego Klubu Sportów Wodnych), kajakowe oraz plaża miejska, z której widać centrum miasta.
Ukiel cenią sobie również wędkarze łowiący głównie szczupaki, okonie i leszcze, ale są w jeziorze również liny, węgorze, sieje, sielawy, wzdręgi i płocie. Zezwolenie na wędkowanie można kupić w każdym sklepie wędkarskim w Olsztynie oraz okolicy. My korzystamy z jednej z wielu atrakcji wodnych na jeziorze i wchodzimy na pokład łodzi motorowej. Potem obowiązkowa nad jeziorem wizyta w smażalni Bycza Ryba. Wrażenia niezapomniane. Więcej na: https://www.osir.olsztyn.pl
Nie tylko Łynostrada
Również rowerzyści mają w Olsztynie 100 kilometrów ścieżek rowerowych, m.in. Łynostradę i liczący 17 kilometrów szlak wokół jeziora Ukiel. Dla pieszych przez Olsztyn wiedzie Szlak św. Jakuba, oznaczony charakterystyczną, żółtą muszlą. Ponad 500-kilometrowa Camino Polaco prowadzi od granicy litewskiej aż do niemieckiej, a Olsztyn jest jednym z ważniejszych punktów na trasie.
Miejscem początkowym szlaku w Olsztynie, liczącym 16 km jest bazylika konkatedralna św. Jakuba Apostoła. Droga św. Jakuba (Camino de Santiago), jest jednym z najsłynniejszych szlaków pielgrzymkowym w Europie. Trakt ten prowadzi m. in. przez Polskę, aż do Santiago de Compostela w zachodniej Hiszpanii. Od 1993 roku Droga św. Jakuba znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Św. Jakub jest nie tylko patronem kościoła, ale i całego miasta. Postać apostoła widnieje w herbie Olsztyna, na jego fladze i na elementach dekoracyjnych wielu budynków. Na cześć patrona, w czasie zbliżonym do daty jego imienin, w Olsztynie odbywają się Dni Jakubowe, będące świętem miasta. Więcej na: https://visit.olsztyn.eu
Znakomite rezultaty przynosi miastu akcja promocyjna Nocujesz-Zyskujesz, w której gościom nocującym w obiektach zgłoszonych do tego pomysłu przysługują zniżki na różne olsztyńskie atrakcje. Jednym z obiektów uczestniczących w tej akcji jest Villa Pallas, z której spacerem na Starówkę można dojść w 10 minut.
Obiekt oferuje 64 miejsca noclegowe w budynku, który powstał w latach 1910-13. Pierwotnie w willi mieściło się kasyno wojskowe i klub oficerski pobliskich koszar artylerii (http://www.villapallas.pl)
———————————-
Wizytę studyjną „Olsztyn ze smakiem” zorganizowało Biuro Promocji i Turystyki Urzędu Miasta Olsztyna, którego dyrektor Krzysztof Otoliński zmieniał swój image, wcielając się w postać Mikołaja Kopernika.
fot.: Alicja Micuła
