Strona główna » Pałac Evksinograd – neorenesansowa rezydencja bułgarskiego cara

Pałac Evksinograd – neorenesansowa rezydencja bułgarskiego cara

Alicja Micuła
10 minuty czytania

W sąsiedztwie kurortu św. Konstantyna i Heleny, z należącym do pałacu 3-kilometrowym odcinkiem wybrzeża, 8 km od Warny znajduje się Pałac Evksinograd.


Była to letnia rezydencja monarchów Aleksandra Battenberga, Ferdynanda i Borysa III, którzy rządzili Bułgarią po wyzwoleniu kraju spod panowania osmańskiego (1878). Obecnie jest to rezydencja państwowa.

Od cerkwi św. Dymitra do pałacu
Gdy w 1880 roku car Aleksander Battenberg odwiedził Warnę i klasztor św. Dymitra, który znajdował się w miejscu obecnej rezydencji, zachwycił się tutejszą przyrodą. Dwa lata później otrzymał od gminy Warna klasztor i przylegającą do niego ziemię. Budowę pałacu nazywanego Sandrovo (od włoskiego zdrobnienia imienia księcia, Sandro) rozpoczął od wbudowania kamienia węgielnego, ale nigdy nie ujrzał gotowej rezydencji. Pałac ukończył jego następca, car Ferdynand (1887-1900). W 1893 r. pałac został przemianowany na Evksinograd (Miasto Gościnne) od greckiej nazwy Morza Czarnego: Euxinos Pontos (Morze Gościnne) przez księżniczkę Marię Luizę Burbon-Parmeńską, pierwszą żonę Ferdynanda I. Jego związki i sympatia do królewskiej dynastii Burbonów zdecydowały o stylu rezydencji, podobnej do XVIII-wiecznych francuskich pałaców.

Duże sale, powiększone optycznie lustrami, stylowe dekoracje i meble, marmurowe kominki – każdy w innym kolorze bułgarskiej flagi, kryształowe żyrandole z liliami Burbonów i carską koroną, inkrustowane złotem zegary z osobistej kolekcji cara Ferdynanda i obrazy. Wszystko jest tu oryginalne, łącznie z zastawą z monogramami m. in. Joanny Sabaudzkiej, żony cara Borysa III, czy pianinem carycy Eleonory w sali muzycznej. Tylko tapicerowanym meblom musiano wymienić materiał, ponieważ te z monogramem Fryderyka i koroną zostały zniszczone w czasach komunistycznych, kiedy w pałacu rezydowały tajne służby, a prawo wejścia miały wyłącznie osoby z tzw. politbiura.

Pałacowy park

Integralną częścią kompleksu Evksinograd, który zajmuje obszar 93 hektarów, jest pałacowy park z kolekcją rzadkich gatunków drzew – od czarnego dębu po sprowadzony z Nowej Zelandii cedr, jedyny na Bałkanach. Pod koniec XIX w. nie rosło tu ani jedno drzewo. Były tylko skały i piasek. Teren pokryto więc 40-centymetrową warstwą żyznej gleby, pochodzącej w większości z doliny rzeki Kamchija i dopiero wtedy zaczęto sadzić drzewa.

Najbardziej reprezentacyjną częścią parku jest przestrzeń przed frontem pałacu, ze sprowadzoną z Francji rzeźbą Neptuna z brązu i kopiami rzeźb z Wersalu. Z Saint-Cloud, pałacu spalonego w 1870 roku podczas wojny francusko-pruskiej, uratowano detal z prawego skrzydła pałacu i przewieziono go w częściach do Evksinogradu Orient-Expressem przemierzającym trasę Paryż-Istambuł. Dotarł w ten sposób do Warny, a następnie do pałacowego ogrodu, gdzie został ponownie złożony w całość. Można na nim podziwiać herb orleańskich Burbonów i słońce z twarzą Ludwika XIV, zwanego Królem Słońce, którego car Ferdynand był pra-, pra-, pra-, pra-wnukiem od strony matki.

Jest też Ogród Grecki, Ogród Angielski, Nadrzeczny i Plażowy, w którym można podziwiać zegar słoneczny – prezent od królowej Wiktorii dla cara Ferdynanda, z sentencją „Niech inni opowiadają o burzach i deszczach, ja będę odliczała tylko Twoje słoneczne godziny”.

W parkowym arboretum uprawia się ponad 500 gatunków kwiatów i 200 gatunków innych roślin. W 1891 r. wybudowano na miejscu dawnej klasztornej, winiarnię pałacową.
Trasa turystyczna obejmuje historyczne centrum parku ze szklarniami, budynkiem pałacu, zegarem słonecznym, kaplicą św. Dymitra i winiarnią. Kompleks oferuje także zakwaterowanie, ale tylko za zgodą Ministerstwa i ze zgłoszeniem cztery miesiące wcześniej. Pałacowi goście mają wtedy do dyspozycji restaurację, grill i możliwość uprawiania różnych sportów – od tenisa po narty wodne i surfing.

Otaczający pałac Evksinograd park i winiarnię, w której powstaje wino, rakija i brandy Evksinyak można zwiedzać bez wcześniejszego zgłoszenia.

Pomnik sztuki ogrodowej
Budowę parku rozpoczęto w 1888 roku wg projektu francuskiego dendrologa Neumeiera. Z Turcji. Węgier, Francji i Włoch sprowadzono ponad 50 000 drzew i roślin. Szczególnie intensywne nasadzenia miały miejsce w latach 1900-1910. Najpierw sadzono jodły, cedry, cyprysy i platany. Za nimi, w kierunku brzegu morza posadzono róże, rododendrony i azalie. W latach 1914–1930 posadzono sprowadzone z Ameryki Północnej sekwoje. Wyprodukowane w Budapeszcie ogrodowe lampy ozdabia bułgarski lew i carska korona.

Od 1921 roku park jest zarządzany jako oddział Królewskiego Ogrodu Botanicznego. W 1935 roku dodano w parku ogród angielski. W 1992 roku park przy pałacu Evksinograd został uznany za pomnik sztuki ogrodowej i parkowej. Do pałacu należy też molo i plaża. Jest to jedyny odcinek nadmorskiego bułgarskiego piasku wydzielony ogrodzeniem.

140 lat pałacu

Rezydencja Evksinograd jest nadal czynnym domem byłego bułgarskiego cara Symeona Sakskoburggotskiego. Można ją zwiedzać o ile gospodarza nie ma w domu. Chęć zwiedzenia trzeba zgłaszać mailowo z dużym wyprzedzeniem, bo „z marszu” nie można tam wejść. O pałacowej historii, wystroju wnętrz i zwyczajach mógłby godzinami opowiadać opiekujący się nim Hristian Obłakov. O pałacowej kuchni w oddzielnym budynku, aby zapachy kuchenne nie docierały do pałacu, o zwyczajach carskiej rodziny, czy o drugiej żonie cara Ferdynanda. Pochodząca ze starego arystokratycznego rodu von Reuss, z pałacu w Trzebiechowie koło Zielonej Góry księżniczka Eleonora, Karolina, Gasparina, Luiza zaopiekowała się czwórką dzieci cara Ferdynanda, zastępując zmarłą w wieku 29 lat ich matkę Marię Luizę, pierwszą żonę cara. Zajmowała się też dobroczynnością, a podczas I wojny światowej była sanitariuszką bułgarskiego Czerwonego Krzyża. Na froncie zachorowała i w 1917 roku zmarła w swoim ukochanym pałacu Evksinograd. Pochowana została w Sofii, w Cerkwi Bojańskiej, którą uratowała przed wyburzeniem, a która to cerkiew od 1979 roku znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Car winiarz
Ferdynand – botanik, entomolog, ornitolog i winiarz – wykorzystał dawną klasztorną winiarnię do produkcji wina na potrzeby swoje i gości. Winiarnię Evksinograd otwarto w 1891 roku. Brandy powstaje tu w wyniku mieszania destylatów z odmian Juni Blanc i Dimyat. Leżakując w dębowych beczkach przez minimum 20 lat osiąga kolor od bursztynowego do herbacianego, a jego intensywny aromat ma nutę wanilii, czekolady i cynamonu.

Pałacowa winiarnia
Obecnie jest to jedyna państwowa winiarnia w Bułgarii, której roczna produkcja szacowana jest na około 55 000 butelek wina, 10-15 000 butelek brandy i 3000 butelek „Evksinyaka”. Przetwarza się tu około 120 000 kg winogron odmiany Chardonnay, Riesling, Traminer, Muscat Ottonel i Vrachanski Misket na dwanaście rodzajów białego wina. Znakiem towarowym winiarni jest połączenie niemieckiego Rieslinga i Czerwonego Muskatu. Winogrona obu odmian są zbierane ręcznie.

Święto wina
Winiarnia Evksinograd organizuje degustacje swoich produktów również w ramach tzw. Wine Tourów, czy Festiwali Wina, które rozpoczynają się w czerwcu, a które współorganizuje miasto Warna. Kilka razy w roku miasto, wraz ze Stowarzyszeniem Winiarzy, organizuje również tzw. Wine Week na terenie wokół Muzeum Archeologicznego, czy też pośród zabytkowych rzymskich term w Warnie. W 2025 roku w kurorcie św. Konstantyn i Helena podczas takiego wydarzenia zapoczątkowano również stosowanie wina do masażu. Efekty były zaskakujące.
Poza tymi miejskimi wydarzeniami związanymi z winem przez cały rok można wziąć udział w wycieczkach po winnicach – grupowych bądź indywidualnych – z degustacją i możliwością kupna win.
Pomysł na zrównoważony projekt turystyki winiarskiej w północno-wschodniej części Bułgarii rozpoczęto realizować na początku 2020 roku, przy wsparciu Urząd Miasta Warna. Region północno-wschodni – między Dunajem, Morzem Czarnym a dawną stolicą Bułgarii – obejmuje piwnice winiarskie, winiarnie i centra degustacyjne.

Z Polski do Warny można dotrzeć bezpośrednimi lotami z Warszawy, Krakowa i Gdańska. Lot trwa około 2 godzin.

You may also like

Zostaw komentarz